Mamy problem z najgłośniejszym paliwem przyszłości. Polski potencjał jest ogromny, ale efektów brak

Wodór jako paliwo przyszłości? Produkcja z OZE jest zbyt kosztowna - zobacz rozmowę wideo Strefy Biznesu

Magazynowanie i transport wymagają zaawansowanych rozwiązań inżynieryjnych, co znacznie podnosi koszty. Ponadto produkcja wodoru z odnawialnych źródeł energii jest obecnie kosztowna, dlatego nie może on jeszcze konkurować z paliwami kopalnymi. O szansach i bariery rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce dyskutowano w debacieObserwatora Gospodarczego Strefy Biznesu. W rozmowie wzięli udział:

• dr Katarzyna Iwińska – ITECH Instytut Innowacji i Technologii – Łukasiewicz, Collegium Civitas;

• dr inż. Marcin Błesznowski – Instytut Energetyki, Państwowy Instytut Badawczy;

• Aleksander Naumann – ekspert ds. transformacji energetycznej firmy Hynfra;

• dr Wojciech Prus – wiceprezes Polskiej Izby Wodoru.

Eksperci podkreślają, że wodór powinien być postrzegany przede wszystkim jako nośnik energii, a nie bezpośrednie paliwo zastępujące tradycyjne źródła. Jego podstawową zaletą jest możliwość magazynowania nadwyżek energii produkowanej przez odnawialne źródła, a następnie wykorzystania jej w momentach wyższego zapotrzebowania.

– Wodór nie jest cudownym paliwem, które rozwiąże wszystkie problemy. To nośnik energii, który pozwala nam lepiej zarządzać zasobami, ale nie zastąpi wszystkiego. Jest doskonałym rozwiązaniem dla przemysłu, zwłaszcza tam, gdzie mamy do czynienia z nadwyżkami energii odnawialnej, ale magazynowanie i transport dalekobieżny na dużą skalę to wyzwanie. Wodór wymaga dużej kompresji, co generuje koszty i straty energetyczne. Dlatego patrzyłbym z rozwagą na wodór jako „lepiszcze”, które pozwala nam wypełniać luki systemowe w energetyce – uważa dr inż. Marcin Błesznowski z Instytutu Energetyki.

Mimo wielu korzyści, wodór posiada szereg ograniczeń technologicznych i ekonomicznych. Jest najlżejszym pierwiastkiem chemicznym, jego magazynowanie i transport wymagają zaawansowanych rozwiązań inżynieryjnych, co znacznie podnosi koszty. Ponadto produkcja wodoru z odnawialnych źródeł energii jest obecnie kosztowna, dlatego nie może on jeszcze konkurować z paliwami kopalnymi.

Polska produkuje ponad milion ton wodoru rocznie, głównie w sektorze przemysłowym (rafinerie, przemysł nawozowy). Jednak większość tego wodoru pochodzi z paliw kopalnych, co czyni go nieekologicznym. Kluczowym celem krajowej strategii wodorowej jest przejście na tzw. zielony wodór, produkowany za pomocą odnawialnych źródeł energii. W tym celu planowane są inwestycje w elektrolizery oraz infrastrukturę magazynowania i transportu.

– Polska Izba Wodoru stawia sobie za cele wspieranie wszelkich inicjatyw związanych z wodorem, opiniowanie zmian legislacyjnych i promowanie rozwiązań technologicznych. Wśród naszych członków są nie tylko podmioty stricte zajmujące się technologiami wodorowymi, ale także uczelnie, instytuty badawcze oraz kancelarie prawne.

W Polsce wodór jest jeszcze jest paliwem odległej przyszłości, ale w wielu innych innych krajach jest teraźniejszością. Państwa mniejsze od nas mają już zaawansowane projekty. Ich przewaga konkurencyjną jest kilkukrotnie niższy koszt produkcji zielonego wodoru – podkreśla dr Wojciech Prus, wiceprezes Polskiej Izby Wodoru.

Wodór już znajduje zastosowanie w transporcie publicznym (autobusy wodorowe), ciepłownictwie oraz w przemyśle. Samorządy i przedsiębiorcy coraz częściej dostrzegają potencjał wodoru jako kluczowego elementu transformacji energetycznej. Przykładem może być projekt w Śremie, gdzie budowane jest osiedle korzystające z technologii wodorowych do ogrzewania.

– Istnieją zastosowania wodoru, które mogą przynieść Polsce przewagę. Osiedle w Śremie to wzorcowy przykład wykorzystania wodoru do do ogrzewania budynków w połączeniu z fotowoltaiką. Wodorowe technologie mogą mieć zastosowanie w ciepłownictwie i energetyce lokalnej, ale wymagają działań strategicznych. Musimy znaleźć nisze, w których możemy być konkurencyjni i rozwijać technologie wodorowe w przemyśle chemicznym czy transportowym – uważa Aleksander Nauman ekspert technologii wodorowych, firmy Hynfra.

Rozwój technologii wodorowych wymaga odpowiednich regulacji prawnych. Obecnie brakuje w Polsce kompleksowych rozwiązań legislacyjnych, które ułatwiłyby wdrażanie projektów wodorowych. Ważne jest też zapewnienie wsparcia finansowego i systemowego, np. poprzez rozszerzenie działalności spółdzielni energetycznych na obszary miejskie.

– Przede wszystkim się nie zgadzam, żeby mówić o odległej przyszłości i o przyszłości, bo wodór już jest. Przyszłość jest teraz – technologie wodorowe istnieją, są rozwijane w Korei, w Japonii, w Niemczech w bardzo ambitnych planach.

W Polsce można by powiedzieć, że teraz jest ten 'hype', a nawet przez chwilę gorączka, która powoli opada. Zderzyliśmy się z wysokimi kosztami, ponieważ zmiana wodoru z szarego na zielony to poważna inwestycja w infrastrukturę, produkcję, elektrolizery, które w Polsce są jeszcze za drogie.Problemem jest brak regulacji – Polska potrzebuje spójnej polityki i rozwiązań prawnych, które ułatwią rozwój infrastruktury wodorowej – mówi dr Katarzyna Niewińska, badaczka w ITECH Instytut Innowacji i Technologii – Łukasiewicz..

Szerokie wdrożenie technologii wymaga czasu oraz znacznych nakładów finansowych. Kluczowe dla rozwoju rynku wodoru w Polsce będzie stworzenie sprzyjającego otoczenia prawno-finansowego oraz efektywna współpraca sektora publicznego i prywatnego. Polska jest jednak jednym z największych producentów szarego wodoru, który może być stopniowo zastępowany zielonym wodorem. Przykłady osiedli w Śremie czy Sanoku pokazują możliwość wykorzystania wodoru w magazynowaniu energii z OZE i ogrzewaniu budynków. Polska ma też dobre warunki geologiczne do magazynowania wodoru w kawernach solnych, co może stanowić przewagę konkurencyjną. Dlatego nasze strategie rozwojowe powinny skupić się na istniejących zastosowaniach i stopniowo wprowadzać go do nowych sektorów.