Książki drukuje się w drukarniach dziełowych
- Drukarnia dziełowa to drukarnia, w której drukuje się książki i czasopisma - podaje Słownik Języka Polskiego.
Współczesna drukarnia swoim wyglądem nie odbiega znacząco od typowych miejsc, kojarzących się z produkcją - zwykle są to specjalne hale produkcyjne albo warsztaty. Hale dają możliwość swobodnego kształtowania przestrzeni i poruszania się po ich terenie wózkami transportowymi. Papier przyjeżdża zapakowany w formę specjalnych zwojów i może ważyć nawet 2 tony. Istotne są także warunki panujące wewnątrz pomieszczeń, takie jak temperatura i nawilżenie. Papier reaguje na wilgoć w powietrzu oraz pod wpływem czasu traci swoje właściwości. Nawet biała kartka żółknie, dzięki odpowiednim warunkom można jednak ten proces przyspieszyć lub spowolnić.
Proces drukowania zaczyna się od otwarcia i sprawdzenia w komputerze plików, które drukarnia otrzymuje od wydawcy. Może się okazać, że plik z tekstem jest źle złożony, a skład nie został wykonany poprawnie.
Po ocenieniu, czy wszystko jest w porządku, rozpoczynają się wydruki próbne. W zależności od wyposażenia i posiadanego sprzętu - czas i proces drukowania może się różnić. Im maszyny są nowsze, tym drukowanie będzie prostsze w obsłudze, sprawniejsze i bardziej ekologiczne.
Różnice między drukiem cyfrowym a offsetowym
Druk cyfrowy przypomina druk na zwykłej drukarce biurowej. Wystarczy w programie graficznym przygotować układ, pozycje oraz rozrysowanie, aby strony zostały odpowiednio obok siebie wydrukowane.
- W przypadku druku offsetowego trzeba przygotować wcześniej matryce. To pewien rodzaj stempla, z którego będziemy powielać druk. Matrycą jest blacha. To bardziej czasochłonne, niż w przypadku druku cyfrowego - mówi Leszek Sienicki, dyrektor produkcji w Drukarni Sowa z Piaseczna pod Warszawą. Drukarnia, w której pracuje, zajęła pierwsze miejsce w kategorii drukarń cyfrowych w rankingu prowadzonym przez pismo „Wydawca”.
Koszt przygotowania matryc jest wyższy, niż rozpoczęcie produkcji w technologii cyfrowej.
- Koszt przygotowania druku w offsecie może być znaczny, ze względu na konieczność przygotowania matryc. Offset będzie tańszy w przypadku dużej liczby egzemplarzy. Początkowe koszty rozłożą się na egzemplarze, jeśli ten nakład będzie większy. Jeśli nakład jest mniejszy - wówczas to druk cyfrowy okaże się być tańszy - mówi Leszek Sienicki.
Druk to w rzeczywistości skomplikowany proces
Złamywarka składa i układa każdy z arkuszy tak, aby strony miały odpowiedni rozmiar i właściwą kolejność. W ten sposób tworzy się składka - grupa stron ułożonych we właściwej kolejności.
Po zadrukowaniu arkusze składane są tak, aby umożliwić ich porozcinanie. Bigownica tworzy zagięcia w odpowiednich miejscach na okładce. Początkowo robi się je kilka razy w ramach testu, aby zobaczyć, czy wszystko się zgadza. Po złożeniu zadrukowanych kartek z okładkami trafiają one do maszyny, która je skleja. Klejenie jest tańsze i prostsze, w przeciwieństwie do zszywania nicią. Aby klej mógł dobrze związać okładkę z kartkami, ta jest odpowiednio zaciskana wokół grzbietu. Użycie nici jest bardziej ekskluzywne i występuje częściej w książkach z twardymi oprawami.
Jeśli książka w całości produkowana jest maszynowo, gilotyna obcina zbędny papier i miękką okładkę już po sklejeniu. W przypadku książek szytych w twardych oprawach kolejność może być odwrotna.
Nie zawsze jednak w minionych wiekach wyglądało to w ten sposób. Badaniami i edukacją w tym zakresie zajmuje się m. in. Muzeum Drukarstwa w Cieszynie.
Gdzie w Polsce są drukarnie dziełowe i akcydensowe?
Raport "Poligrafia w Polsce" podaje, że w przededniu pandemii w 2019 r. w kraju działało 51 takich drukarń:
- ABEDIK Żerniki k. Poznania
- AKCYDENS Laski
- ARSPOL Bydgoszcz
- ARTDRUK ZAKŁAD POLIGRAFICZNY Kobyłka
- BIAŁOSTOCKIE ZAKŁADY GRAFICZNE Białystok
- COLONEL Kraków
- COLOURS FACTORY Piła
- DIMOGRAF Bielsko-Biała
- DRUK-INTRO Inowrocław
- DRUK-SERWIS Ciechanów
- DRUKARNIA APOSTOLICUM Ząbki
- DRUKARNIA IM. A. PÓŁTAWSKIEGO Kielce
- DRUKARNIA INTERAK Czarnków
- DRUKARNIA KNOW-HOW Modlnica
- DRUKARNIA KOLEJOWA KRAKÓW Węgrzce
- DRUKARNIA KSIĘŻY WERBISTÓW Dragacz
- DRUKARNIA LEGA Opole
- DRUKARNIA LEYKO Kraków
- DRUKARNIA PERFEKT Warszawa
- DRUKARNIA POZKAL Inowrocław
- DRUKARNIA READ ME Łódź
- DRUKARNIA SKLENIARZ Kraków
- DRUKARNIA TOLEK Mikołów
- DRUKARNIA WIST Zgierz
- DRUKARNIA WYDAWNICZA IM. W.L. ANCZYCA Kraków
- DRUKOMAT.PL Piła
- EDICA Poznań
- GRAFARTI Łódź
- GRAFMAJ PW Suchy Las
- GRAFMAR Kolbuszowa Dolna
- GREG PRINT Gliwice
- GRYFIX Węgrzce
- KONIŃSKA DRUKARNIA Żychlin
- LOTOS POLIGRAFIA Warszawa
- ŁÓDZKIE ZAKŁADY GRAFICZNE Zgierz
- MAZOWIECKIE CENTRUM POLIGRAFII Marki
- OZGRAF OLSZTYŃSKIE ZAKŁADY GRAFICZNE Olsztyn
- OPOLGRAF Opole
- PRINT GROUP Szczecin
- SILVERPRINT Łódź
- STUDIOUH.COM Warszawa
- TAURUS Halinów
- TORUŃSKIE ZAKŁADY GRAFICZNE „ZAPOLEX” Toruń
- TOTEM.COM.PL Inowrocław
- UNI-DRUK Luboń
- VILPOL Leoncin
- WIELAND DRUKARNIA CYFROWA Poznań
- WROCŁAWSKA DRUKARNIA NAUKOWA PAN Wrocław
- WYDAWNICTWO ARTYSTYCZNE KURTIAK I LEY Koszalin
- WYDAWNICTWO BERNARDINUM Pelplin
- WYDAWNICTWO-DRUKARNIA EKODRUK Kraków
Najlepsze drukarnie dziełowe w Polsce
Od kilkunastu lat corocznie redakcja „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” jesienią ogłasza wyniki rankingu, w którym ujmuje najlepsze drukarnie dziełowe w Polsce. Zestawienie ocenia poziom świadczonych usług oraz wskazuje poligrafom, co należy zmienić i poprawić. Dla wydawców jest z kolei wskazówką przy wyborze partnerów.
- W tegorocznym rankingu zwyciężyła firma Totem z Inowrocłwia, która rocznie produkuje ponad 4 mln książek. Stale współpracuje z kilkuset wydawnictwami z Polski i Europy (60% drukowanych książek stanowi eksport).
- Drugie miejsce zajął Opolgraf z Opola. Doceniony został przez wydawców za komunikatywność, jakość i terminowość.
- Trzecie miejsce otrzymała Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca S.A. To najdłużej działająca drukarnia dziełowa w Polsce. Powstała w 1870 r.
Podobny ranking prowadzi pismo „Wydawca”. W tym roku w kategorii drukarń offsetowych zwyciężyli:
- I miejsce - Drukarnia AKAPIT z Lublina
- II miejsce - Drukarnia ABEDIK z Poznania
- III miejsce - Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca z Krakowa
Natomiast w kategorii drukarń cyfrowych wyniki przedstawiają się następująco:
- I miejsce - Drukarnia SOWA z Piaseczna pod Warszawą
- II miejsce - Drukarnia TOTEM.COM.PL z Inowrocławia
- III miejsce - Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca z Krakowa
Drukarnia TOTEM.COM.PL z Inowrocławia
