Polacy zgromadzili już ponad 20 mld zł na rachunkach IKE. Ile osób tak oszczędza?

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) to narzędzie i jednocześnie sposób oszczędzania na emeryturę. IKE powstało w ramach III filaru systemu emerytalnego, po to, by zachęcić ludzi do gromadzenia środków niezależnie od ZUS-owskiej emerytury. Ta, jak wiadomo, w przypadku większości osób będzie niewystarczająca. O zaletach i wadach III filaru powstało już wiele publikacji. Wraz z ekspertami postaramy się zebrać najważniejsze fakty w całość, by każdy mógł wyrobić sobie zdanie, czy warto dołączyć do coraz liczniejszego grona osób, które mają rachunki IKE.

Najpierw trochę danych, a te mogą robić wrażenie. Według danych Komisji Nadzoru Finansowego na koniec czerwca, łącznie na kontach IKE zgromadzono już 20 429 554 tys. zł, czyli ponad 20 miliardów złotych. Oszczędzanie w ramach IKE jest wciąż popularne. Okazuje się, że w ostatnim okresie sprawozdawczym system zarejestrował 62 304 nowe rachunki. Łącznie jest ich już 881.383.

Indywidualne konto emerytalne IKE może założyć każdy, kto ukończył 16. rok życia. Jednak w przypadku osób niepełnoletnich istnieje drobne ograniczenie: wolno im wpłacać pieniądze tylko w roku, w którym osiągnęły dochody z tytułu umowy o pracę.

Dobra wiadomość jest taka, że nie trzeba wcale mieszkać w Polsce, by posiadać IKE. Co więcej, taki rachunek mogą założyć także osoby z państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (z Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu).

Najważniejszą zaletą posiadania rachunku IKE jest to, że oszczędzający samodzielne gromadzi środki emerytalne. To on decyduje o tym, kiedy i ile odkłada na emeryturę. Oczywiście w ramach pewnych limitów, ale o nich później.

Oto główne zalety posiadania konta IKE:

• duża swoboda i kontrola nad posiadanymi środkami;
• zwolnienie z 19 proc. podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki);
• optymalizacja podatkowa umożliwiająca uzyskanie sporych zysków, przy długim oszczędzaniu.

Za sprawą zwolnienia z tzw. podatku Belki zyski np. z tytułu posiadania akcji, obligacji wypracowane w czasie utrzymywania konta dopisywane są do rachunku IKE i są reinwestowane w postaci odsetek czy dywidend. Osoba nieposiadająca IKE a uzyskująca zyski z dywidend czy odsetek otrzymuje wypłatę pieniędzy szybciej, ale dochód jest opodatkowany. Oszczędzający z rachunkiem IKE może takie środki reinwestować w całości, powiększając tym samym sumę inwestycji.

Niestety, wszystko ma swoje granice. I tak w IKE Ustawodawca przewidział limit wpłat na rachunek: w danym roku kalendarzowym wpłaty nie mogą przekroczyć łącznie sumy odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2024 roku limit ten wynosi 23 472 zł. To jednak nie wszystko.

Wspomniane wcześniej wypracowane zyski, dywidendy czy odsetki nie są doliczane do kwoty branej pod uwagę w limicie wpłat. Jeśli posiadacz konta IKE przekroczy limit, instytucja finansowa lub bank prowadzący jego rachunek, zwróci mu nadpłaconą kwotę bądź dla jego wygody automatycznie przekieruje nadwyżkę na inne instrumenty finansowe.

Pewnym ograniczeniom podlegają też korzyści fiskalne przewidziane dla IKE. Na przykład skorzystanie z ulgi podatkowej wymaga spełnienia kilku dodatkowych warunków:

• wypłata oszczędności z IKE (zwolnionych z podatku) może mieć miejsce, co do zasady, dopiero po ukończeniu 60. roku życia;
• wpłat na IKE należy dokonywać co najmniej w pięciu dowolnych latach albo dokonać wpłaty ponad połowy wartości wpłat na IKE nie później niż jednak niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Warto zauważyć, że od niektórych reguł istnieją na szczęście wyjątki. I tak: w przypadku nabycia uprawnień emerytalnych wcześniej, tj. po 55. roku życia, możliwa jest wypłata zgromadzonych środków, bez ryzyka konieczności odprowadzenia podatku od zysków kapitałowych.

Jak podkreśla Anna Remża, która od lat specjalizuje się w ubezpieczeniach na życie, podstawowa różnica pomiędzy IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) a IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) jest w opodatkowaniu i limitach wpłat w danym roku. Ekspertka zauważa też, że IKE funkcjonuje od roku 2004 a IKZE (jednak dopiero) od roku 2012.

To mogłoby częściowo tłumaczyć różnicę w zarejestrowanych rachunkach. O ile w systemie IKE jest już prawie 900 tys. osób, to rachunków IKZE jest ponad pół miliona.

Jak wylicza Anna Remża: na IKE można co roku wpłacić maksymalnie 300 proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (we wcześniejszych latach było to 150 proc.). – A na IKZE 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (limit podstawowy) lub 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (limit tylko dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Wysokość kwoty wpłat na IKZE w roku 2024 wynosi 9 388,80 zł – przypomina Remża.

O ulgach podatkowych pisaliśmy wcześniej dość sporo. Anna Remża przypomina zatem te, które dotyczą IKZE: tu zastosowano preferencję podatkową polegającą na odliczeniu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wpłat na to konto – zauważa.

Jacek Dziuba, ekspert ds. podatków i finansów zwraca uwagę na fakt, że zarówno w przypadku IKE, jak i IKZE, w razie śmierci zgromadzony kapitał jest dziedziczony. Różne są jednak zasady dziedziczenia.

– Środki zgromadzone na koncie IKE są dziedziczone w całości, bez podatku od spadków i darowizn. Osoby dziedziczące pieniądze z IKE mogą je przenieść na własne konto w III filarze lub od razu wypłacić (również bez podatku), natomiast oszczędności zgromadzone na koncie IKZE też dziedziczy się w całości, bez konieczności podatku od spadków i darowizn. Trzeba będzie jednak zapłacić zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc., chyba że odziedziczone na IKZE pieniądze przeniesiemy na własne konto w III filarze – wyjaśnia Jacek Dziuba, ekspert ds. podatków i finansów.

Jeśli ktoś stoi przed wyborem, jaką formę oszczędzania wybrać z IKE czy z IKZE, ma trudny orzech do zgryzienia. Z drugiej strony, łatwo porównać korzyści i wady korzystania z tych kont. A co na ten temat sądzą eksperci?

– Jedno (IKZE) i drugie (IKE) służy gromadzeniu oszczędności z myślą o przyszłej emeryturze. Można je mieć niezależnie od siebie. Natomiast można mieć tylko jeden rachunek IKE i tylko jeden rachunek IKZE – podkreśla Anna Remża specjalizująca się w ubezpieczeniach na życie.

Zdaniem Alicji Waczyńskiej, ekspertki firmy Symfonia wpłacanie środków zarówno na IKE i IKZE to efektywny sposób oszczędzania na emeryturę, który przynosi liczne korzyści podatkowe i umożliwia elastyczne gromadzenie kapitału. – Dzięki tym rozwiązaniom zyskujemy dostęp do ulg podatkowych oraz możliwości odroczenia podatku od zysków kapitałowych – w przypadku IKE całkowicie unikamy tzw. podatku Belki.

– Oba konta oferują dużą elastyczność, pozwalając samodzielnie decydować o wysokości i częstotliwości wpłat oraz o strategii inwestowania środków. Są także atrakcyjną alternatywą dla ZUS i OFE, dając większą kontrolę nad własnymi oszczędnościami i finansową przyszłością – dodaje Alicja Waczyńska, ekspertka firmy Symfonia.

Podobnego zdania jest Przemysław Jaworski, dyrektor Zespołu Sprzedaży Produktów Inwestycyjnych Skarbiec TFI: Każdy, kto ma nawet niewielkie nadwyżki finansowe, powinien rozważyć oszczędzanie w dłuższej perspektywie – podkreśla ekspert. – Jeżeli wybierze IKE lub IKZE – nie będzie miał problemu z ewentualną zmianą formuły oszczędzania, z uwagi na możliwość wypłat zgromadzonych na tych kontach oszczędności – podsumowuje ekspert.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!