Spis treści
Kto jest uprawniony do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych?
Jak tłumaczy adwokat Aneta Sołtysik z Kancelarii Kupilas&Krupa w przesłanym komentarzu, obowiązek wspierania rodziców jest obowiązkiem istniejącym z mocy prawa, niezależnie od tego, czy został potwierdzony orzeczeniem sądu.
– Rodzice i dzieci są zobowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się. Kwestie te uregulowane są w art. 87 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z kolei zgodnie z art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby, także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo – wyjaśnia adwokat.
Ponadto, jak dodaje, według art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Warto jednak zaznaczyć, że nie dotyczy to jednak obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.
Sołtysik przypomina, że Sąd Najwyższy wskazał, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Potrzeby te to potrzeby tak materialne, jak i niematerialne, przy czym potrzeby każdego człowieka kształtują się inaczej.
– Obydwa te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie zapewnia godziwą egzystencję. W takim kontekście można mówić o zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwionych, które każdy uprawniony powinien mieć zapewnione. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej – przytacza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2021 r. II USKP 89/21.
Obowiązek alimentacyjny dzieci wobec rodziców. Kiedy mogą zostać zasądzone?
Jak tłumaczy ekspertka, obowiązek alimentacyjny dzieci wobec rodziców ograniczony jest wyłącznie do sytuacji, gdy rodzice znajdują się w niedostatku, natomiast one same są już niezależne, ustabilizowane finansowo, a ich sytuacja materialna jest zdecydowanie korzystniejsza niż rodziców.
Jednocześnie podkreśla, że niedostatek nie jest konkretnie zdefiniowany w przepisach prawa. – Jest to pojęcie niesprecyzowane, którego znaczenie w kontekście alimentów na rodziców zostało ustalone na podstawie orzecznictwa. Mowa tu o sytuacji, gdy rodzice nie są w stanie zaspokoić swych usprawiedliwionych życiowych potrzeb własnymi siłami – wyjaśnia.
– W szczególności przepis ten znajdzie zastosowanie w sytuacji, gdy rodzice otrzymują świadczenia emerytalne albo rentowe w niewielkiej wysokości i nie są w stanie pokryć kosztów zakupu pożywienia, leków czy opłacenia rachunków. Niedostatek może wynikać ze złego stanu zdrowia rodziców, do którego nie doprowadzili samodzielnie, np. popadając w uzależnienie od alkoholu i odmawiając leczenia – tłumaczy i zaznacza, że obowiązek alimentacyjny nie powstanie wobec rodziców, którzy pozostają w niedostatku z własnej winy, czyli np. nie podejmują pracy, pomimo zdolności do jej podjęcia, lekkomyślnie rezygnują z pracy, czy nie ubiegają się o świadczenia emerytalne bądź rentowe, pomimo zaistnienia przesłanek do ich przyznania.
Alimenty. Ile mogą wynieść? Od czego zależy kwota?
Sołtysik wyjaśnia, że wysokość należnych od dziecka alimentów jest uzależniona od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (rodzica) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (dziecka). – Sąd ustalając wysokość alimentów, sprawdza każdą sprawę indywidualnie – podkreśla.
I tak, jak wyjaśnia w przesłanym komentarzu, w pierwszej kolejności zasadnym jest zbadanie sytuacji konkretnego uposażonego – rodzica, jego stopy życiowej, stanu zdrowia, wykształcenie i możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Z drugiej strony, jak podaje, sąd bada sytuację finansową zobowiązanego – dziecka i na podstawie tych danych podejmuje ostateczną decyzję.
– Warto wskazać, że obowiązek alimentacyjny nie zawsze musi przybierać formę świadczenia pieniężnego. Osobiste starania dziecka w uczestniczeniu w kosztach utrzymania rodzica mogą być wykonywane poprzez oferowanie pomocy materialnej, takiej jak dostarczanie: żywności, ubrań, leków czy opału – wymienia adwokat.
Kiedy sąd stanie po stronie dziecka?
Adwokat podkreśla, że sąd może oddalić powództwo o zasądzenie alimentów od dziecka na podstawie art. 5 kodeksu cywilnego. – To może mieć miejsce na przykład w sytuacji, gdy z roszczeniem alimentacyjnym wobec dziecka występuje rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej lub rodzic, który dziecko porzucił lub też dopuścił się innych budzących dezaprobatę czynów przeciwko dziecku, czy rodzinie – wyjaśnia.
Jednocześnie powołuje się na stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w uchwale Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LEX nr 3342: W razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).
Strefa Biznesu: Coraz więcej chętnych na kredyty ze zmienną stopą
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?