Urząd pracy - co załatwimy w powiatowym urzędzie pracy, a co w wojewódzkim? Jak wygląda rejestracja w urzędzie pracy

Jeżeli pracownik traci zatrudnienie lub absolwent nie może znaleźć pracy, obaj powinni pojawić się w urzędzie pracy celem rejestracji. Uzyskanie statusu osoby bezrobotnej oznacza objęcie ubezpieczeniem. To jednak nie wszystko na co może liczyć osoba zarejestrowana w urzędzie pracy. Wyjaśniamy co jeszcze można załatwić w powiatowym urzędzie pracy i jaką bezpłatną pomoc PUP proponuje.

Powiatowy urząd pracy bywa ostatnią deską ratunku dla bezrobotnego. Jeśli zarejestrowany nie może znaleźć pracy szukając jej na własną rękę, to właśnie PUP jest mu w stanie w tym zakresie pomóc. Nie trzeba fatygować się do pośredniaka, aby sprawdzić oferty pracy. Powiatowy urząd pracy na swoim portalu udostępnia wyszukiwarkę ofert pracy. Oferty pracy można wyszukiwać po hasłach, przykładowo: po stanowisku (zawodzie), miejscu (miejscowości), nazwie firmy czy rodzaju umowy, nawet po wysokości zarobków.

Nie każdy rejestrujący się w powiatowym urzędzie pracy nabywa jednocześnie prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Prawo do zasiłku przysługuje od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy, jeśli bezrobotnemu nie przedstawiono odpowiedniej oferty pracy, czy też oferty stażu, przygotowania zawodowego dorosłych, szkolenia, prac interwencyjnych czy robót publicznych oraz gdy w ciągu 18 miesięcy przed dokonaniem rejestracji, łącznie przez przynajmniej 365 dni obecnie bezrobotny był zatrudniony i otrzymywał wynagrodzenie na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Szkolenia stanowią jedną z najpopularniejszych form aktywizacji osób bezrobotnych. W przypadku, gdy bezrobotny nie posiada kwalifikacji potrzebnych na danym stanowisku pracy szkolenie ma mu pomóc zdobyć te kwalifikacje i umiejętności, a w konsekwencji - pracę. Szkolenia mogą być grupowe lub indywidualne; jedne trwają kilkanaście dni, inne kilka miesięcy, zależnie od zawodu. To nie urzędnicy z urzędu pracy prowadzą takie zajęcia, lecz ośrodki szkoleniowe, wybrane przez powiatowy urząd pracy. Bezrobotny otrzymuje stypendium szkoleniowe z tytułu udziału w szkoleniu, które wypłaca PUP.

Staż to nabywanie nowych kwalifikacji oraz umiejętności w firmie (ale też np. w urzędzie czy organizacji pozarządowej). Stażysta wykonuje w siedzibie pracodawcy zadania, tak jak etatowi pracownicy. Różnica polega na tym, że staż to realizacja zadań służbowych w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Na staż trwający do pół roku może zostać skierowany każdy bezrobotny. Jeżeli zaś nie ukończył on jeszcze 30 lat, może zostać skierowany na staż trwający maksymalnie 1 rok. Bezrobotny dostaje z powiatowego urzędu pracy stypendium stażowe z tytułu udziału w stażu.

Prace interwencyjne oznaczają zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę, przy czym tenże pracodawca otrzymuje z powiatowego urzędu pracy częściowe dofinansowanie wynagrodzenia wspomnianej osoby bezrobotnej. Prace interwencyjne mogą trwać od pół roku do nawet 4 lat. Wiele tutaj zależy od wieku osoby bezrobotnej. Jeżeli ta ukończyła 50. rok życia, wówczas ma szansę korzystać z prac interwencyjnych przez wspomniane 4 lata.

W tym wypadku zajęcie dla bezrobotnego zapewniają samorządy terytorialne (np. urząd miasta bądź urząd gminy), administracja rządowa (m.in. inspekcja handlowa, inspekcja pracy) oraz instytucje użyteczności publicznej, choćby miejskie wodociągi i kanalizacja. Roboty publiczne trwają minimum pół roku, a maksymalnie rok. Przyjmujący bezrobotnego do robót publicznych otrzymuje od powiatowego urzędu pracy refundację części jego wynagrodzenia.

Prace społecznie użyteczne adresowane są do bezrobotnych, którzy jednocześnie są klientami ośrodków pomocy społecznej i dostają zasiłki z opieki społecznej albo inne świadczenia. Prace społecznie użyteczne są organizowane przez gminę w jednostkach zajmujących się prowadzeniem pomocy społecznej czy w organizacjach charytatywnych, niosących pomoc ubogim, bezdomnym, schorowanym starszym i samotnym. Prace te mogą być wykonywane w wymiarze do 10 godzin w ciągu tygodnia. Za swoją pracę bezrobotny dostaje świadczenie z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.

Jeśli bezrobotny nie chce pracować na cudzy rachunek, może założyć działalność gospodarczą. Bezrobotny ma szansę ubiegać się o pieniądze na założenie firmy, o ile ma pomysł na firmę, poparty biznesplanem. To fundusze z puli, którą dysponuje powiatowy urząd pracy. Zainteresowany może liczyć na nie więcej niż 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Są to pieniądze nie tylko np. na zakup urządzeń i sprzętów potrzebnych bezrobotnemu w jego przyszłej firmie, lecz również na m.in. korzystanie z pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanego z podjęciem tej działalności.

Gdy osoba bezrobotna wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 6 (albo 7 lat, jeżeli jest to dziecko niepełnosprawne) lub sprawuje opiekę nad ciężko chorym bliskim, wówczas może starać się w powiatowym urzędzie pracy o zwrot kosztów poniesionych z tytułu sprawowania tejże opieki. Na pieniądze ma szansę, o ile bezrobotny sam dłużej nie jest w stanie opiekować się dzieckiem lub chorym bliskim, ponieważ zostaje skierowany przykładowo na staż albo szkolenie. Musi natomiast powierzyć swoje dzieci lub innych krewnych komuś innemu i udokumentować wydatki, jakie poniesie w związku z tym. To np. faktura za pobyt dziecka w żłobku albo przedszkolu czy faktura za pracę wynajętej opiekunki, która przychodziła z agencji opiekunek zajmować się niepełnosprawnym krewnym.

Nie tylko wsparcie pieniężne oferuje powiatowy urząd pracy. Zarejestrowany bezrobotny ma możliwość korzystania z poradnictwa zawodowego, czyli darmowych porad udzielanych indywidualnie zainteresowanemu przez specjalistę z urzędu pracy. Mogą to być pewnego rodzaju konsultacje prowadzone podczas spotkań osobistych bezrobotnego z jego opiekunem, a więc z doradcą klienta. Porad można także udzielać telefonicznie bądź przez Internet (emaile).

Powiatowe urzędy pracy w danym regionie podlegają pod wojewódzki urząd pracy. To nie w WUP, lecz w PUP odbywa się rejestracja bezrobotnych. WUP ma jednak w swojej bazie oferty pracy w województwie na terenie którego działa. Ponadto wojewódzki urząd pracy przygotowuje statystyki dotyczące bezrobocia i zatrudnienia w regionie. WUP prowadzi Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, gdzie można otrzymać informacje dotyczące m.in. rynku pracy, zawodów, ofert pracy oraz możliwości kształcenia i doskonalenia zawodowego. Przez WUP publikowany jest także kalendarz targów i giełd pracy oraz wykaz zawodów refundowanych. Wojewódzki urząd pracy przedstawia także regionalny plan działań na rzecz zatrudnienia, regionalny program operacyjny i publikuje uchwały podejmowane przez wojewódzką radę rynku pracy.

Rejestracja w urzędzie pracy odbywa się na bieżąco. Bezrobotny, który zamierza zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy, już nie musi stawiać się osobiście w siedzibie PUP. Równie dobrze może zarejestrować się bez wychodzenia z domu. Powiatowe urzędy pracy oferują nowe usługi elektroniczne w tym rejestrację przez Internet osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy (w ten sam sposób, za pośrednictwem sieci, można się wyrejestrować z pośredniaka). Szczegóły podane są na portalu www.praca.gov.pl. Trzeba wskazać urząd pracy, w jakim zainteresowany zamierza zarejestrować się jako bezrobotny. Potem rejestrujący się jest prowadzony krok po kroku. Dowiaduje się, co musi zrobić, żeby rejestracja powiodła się. Musi m.in. odpowiedzieć na pytania ankietowe, przy czym odpowiedzi są: „tak” albo „nie”. Należy też, oprócz swoich danych osobowych, podać dane szczegółowe, jak wykształcenie, wykonywane zawody, znajomość języków obcych, kwalifikacje oraz umiejętności.

Podczas rejestrowania się przez sieć można wskazać, czy bezrobotny pokaże się w urzędzie pracy celem dopełnienia formalności rejestracji, czy też chce dokonać rejestracji bez konieczności wizyty w powiatowym urzędzie pracy. W tym drugim wypadku zainteresowany będzie zobowiązany do dołączenia do e-wniosku dokumentów w postaci elektronicznej oraz podpisania wniosku kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo profilem zaufanym ePUAP, czyli elektronicznej platformy usług administracji publicznej.

Główne dokumenty potrzebne do rejestracji osoby w urzędzie pracy jako bezrobotnej:

• dowód osobisty (ewentualnie inny dokument tożsamości, np. paszport),
• świadectwo ukończenia szkoły lub dyplom ukończenia studiów, ponadto wszelkie zaświadczenia o ukończeniu kursów lub szkoleń,
• wszystkie świadectwa pracy, wystawione przez zakłady pracy, w których osoba rejestrująca się była zatrudniona,
• jeżeli osoba pracowała w oparciu o umowę cywilnoprawną (np. umowę zlecenie albo umowę o dzieło), konieczne jest zaświadczenie z zakładu pracy dotyczące wysokości zarobków i o odprowadzonych składkach na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy,
• inne dokumenty, zależnie od indywidualnej sytuacji bezrobotnego, np.: orzeczenie o niepełnosprawności; książeczka wojskowa; decyzje o likwidacji działalności gospodarczej i zaświadczenie z ZUS o okresie opłacania składek na ubezpieczenia; zaświadczenie o okresie zawieszenia działalności gospodarczej; decyzja lub zaświadczenie z ZUS o okresie pobierania renty; zaświadczenie z ZUS o okresach pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego, przypadających po ustaniu zatrudnienia; decyzja albo zaświadczenie o otrzymywaniu świadczeń z ośrodka pomocy społecznej, takich, jak zasiłek stały, świadczenie pielęgnacyjne czy dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka; świadectwo zwolnienia z zakładu karnego.