Biofeedback. Prosty sposób na relaks w pracy i wypalenie zawodowe

Anna Bartosiewicz, dziennikarka Strefy Biznesu: Czy Biofeedback znajduje zastosowanie w pracy?
Małgorzata Stando-Pawlik, wykładowczyni w Instytucie Psychologii w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu, dyrektor Niepublicznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Meritum, terapeutka Biofeedbacku: Biofeedback przynosi pozytywne efekty w redukcji stresu i pozwala zwiększyć świadomość otoczenia. Znajduje zastosowanie wśród przedstawicieli praktycznie wszystkich zawodów. W pracy doświadczamy stresu, który z czasem może przejść w wypalenie zawodowe. Tylko od psychiki człowieka zależy, jak bardzo jesteśmy na niego podatni. Grupami zawodowymi szczególnie narażonymi na negatywne skutki stresu są policjanci, funkcjonariusze służb mundurowych czy osoby pracujące w sprzedaży. Przykładowo, dzięki tej technice policjanci mogą lepiej reagować w sytuacjach krytycznych. Biofeedback sprawdza się także jako technika wspomagająca w psychoterapii.

Polecamy także: Trening Biofeedback w walce ze stresem w pracy. Jak zapanować nad emocjami?

Dlaczego Biofeedback warto stosować w walce ze stresem?
Najbardziej rozpowszechniony w walce ze stresem jest EEG Biofeedback, który pozwala na modyfikację fal mózgowych. Dodatkowo można skorzystać z urządzeń, które pomagają kontrolować funkcje naszego ciała np. napięcie mięśniowe (Biofeedback EMG), temperaturę ciała czy rytm serca (Biofeedback HRV).

Może Cię zainteresować: Na czym polega terapia EEG biofeedback? Zastosowanie i efekty neurobiofeedbacku

Biofeedback w wersji rozszerzonej nie ogranicza się wyłącznie do fal mózgowych, ale obejmuje także pracę z oddechem oraz inne czynności pozwalające obniżyć poziom stresu. Taki Biofeedback stosunkowo rzadko stosuje się w polskich gabinetach, chociaż połączenie go z kontrolą fal mózgowych, czyli Biofeedbackiem EEG, daje rewelacyjne efekty w walce ze stresem. Już sama kontrola napięcia mięśniowego umożliwia redukcję stresu. Pacjenci poddawani zabiegom takiego Biofeedbacku uczą się kontrolować reakcje swojego ciała, dzięki czemu można obniżyć u nich poziom stresu.

Jak Biofeedback EEG wpływa na redukcję stresu?
Popularnym treningiem EEG Biofeedback, wykorzystywanym w redukcji stresu, jest trening fali alfa, który pozwala na osiągnięcie pełnego relaksu. Podczas stanu alfa wyciszamy się, relaksujemy. Ponadto w naszym mózgu wytwarzana jest fala mózgowa typowo odpowiedzialna za stres – fala Beta2. Jeżeli występuje ona często na obrazie EEG i pojawia się praktycznie w każdej sytuacji, również wówczas, gdy pacjent ma zamknięte oczy lub wykonuje proste czynności, możemy domniemywać, że fala Beta2 towarzyszy osobie badanej w życiu codziennym.

Przeczytaj także: Biofeedback – trening mózgu dla wszystkich. Na czym polega i jak działa terapia biofeedback?

Co ważne, fala Beta2 wywołuje dużo negatywnych myśli. Obniżając poziom tej fali, zmniejszamy objawy stresu u pacjenta. Dzięki obu treningom wzrasta motywacja do działania, samokontrola i świadomość otoczenia. Pacjent może skupić się na czynnościach, które nie są związane wyłącznie z jego wewnętrznym światem. Podczas sesji Biofeedbacku uczy się technik obniżania stresu w życiu codziennym.

Na czym polega Biofeedback EEG?
Na początku musimy poznać wzorzec fal mózgowych, jakie posiada pacjent. Warto posłużyć się badaniem QEEG. Na jego podstawie, w zestawieniu z problemem zgłoszonym przez pacjenta, terapeuta Biofeedbacku może ułożyć odpowiedni program terapeutyczny. Dla uzyskania odpowiedniego celu terapeutycznego jedne fale mózgowe zostają obniżone, a inne – podwyższone. Następuje to podczas sesji Biofeedbacku.

Kto prowadzi treningi Biofeedbacku?
Sesje biofeedbacku wykonują wyłącznie odpowiednio przeszkolone do tego osoby – terapeuci Biofeedbacku. W sprzęt do treningów Biofeedbacku coraz częściej wyposażone są poradnie psychologiczno-pedagogiczne dla dzieci i młodzieży. Aparatura do Biofeedbacku jest także używana w gabinetach terapeutyczno-psychologicznych oraz psychiatrycznych, gdzie Biofeedback wykorzystuje się jako metodę wspomagającą do terapii. Trening Biofeedback w Polsce staje się coraz bardziej dostępny.

Jaki przebieg ma trening Biofeedbacku?
Każda sesja wygląda podobnie. Trwa ok. 40–45 minut i przyjmuje formę treningu z monitorem. Osobie, która będzie trenować, umieszcza się na głowie elektrody, dzięki którym można pozyskać zapis fal mózgowych. Jest on rejestrowany w odpowiedzi na różne bodźce i wyświetlany na ekranie urządzenia do Biofeedbacku w postaci obrazu. Podczas treningu Biofeedbacku pacjent koncentruje się na zadaniu czy grze rozgrywającej się na monitorze. Poprzez aktywny udział w treningu otrzymuje informację zwrotną o przebiegu pracy jego mózgu. Dzięki wielokrotnym treningom uczy się modyfikować i optymalizować swój pierwotny układ fal mózgowych.

Podczas każdej sesji pacjent zyskuje możliwość kontrolowania wysokości swoich fal mózgowych. Gdy ich poziom jest odpowiedni, mamy do czynienia z najlepszym poziomem koncentracji, a obraz na monitorze jest ruchomy. Gdy fale nie uzyskują pożądanego poziomu, obraz na monitorze pozostaje nieruchomy. W ten sposób pacjent otrzymuje informację zwrotną, dzięki której uczy się kontrolować fale mózgowe.

Ile sesji Biofeedbacku trzeba odbyć, żeby uzyskać pożądany efekt?
Intensywność treningu powinna być na tyle duża, żeby pacjent odczuł poprawę funkcji, które były zaburzone, bez konieczności ich kontrolowania. Najważniejsze jest to, aby nowe nawyki stały się dla niego naturalne. W terapii Biofeedback EEG zmieniamy wzorzec fal mózgowych, natomiast w rozszerzonej wersji Biofeedbacku uczymy się świadomego rozluźniania mięśni czy spowalniania oddechu.

Jeżeli chodzi o funkcje poznawcze, efekty widać już po 10–12, maksymalnie 20 sesjach 45-minutowych. Po tym czasie poprawia się zdolność koncentracji, zwiększa się uważność i kreatywność, natomiast zmniejszają się trudności z nauką. Gdy działamy na stres i wchodzimy w sferę emocji, potrzebnych jest kilkadziesiąt sesji. Trudno powiedzieć, jak długo musi trwać trening, ponieważ uczestniczący w nim pacjent na co dzień przebywa w środowisku, które stanowi źródło stresu. Dlatego dobrze jest stosować Biofeedback jako metodę wspomagającą do psychoterapii, podczas której pacjent uczy się reagować w odpowiedni sposób na czynniki stresogenne.

Kto stosuje Biofeedback w Polsce?
W Polsce z Biofeedbacku korzysta głównie młodzież. Metoda ta jest stosowana w gabinetach specjalistycznych. Wśród pacjentów przeważają osoby z trudnościami w zachowaniu i uczeniu się oraz z nadpobudliwością psychoruchową.

Szukasz pracy? Sprawdź aktualne oferty>>> lub pobierz aplikację Gratki