Coś wyjątkowo złego dzieje się z dodatkiem 800 plus

Program 500 plus, wprowadzony w 2016 roku, przez lata stanowił sztandarowy element polityki socjalnej w Polsce. Jednak jego wartość sukcesywnie malała w wyniku inflacji. Po ośmiu latach, 1 stycznia 2024 roku, dokonano pierwszej i jedynej waloryzacji, zwiększając kwotę do 800 zł. Mimo tej podwyżki, siła nabywcza świadczenia nie nadąża za rosnącymi kosztami życia.

Świadczenie 800 plus przysługuje każdemu dziecku do 18. roku życia, bez względu na dochody rodziny. Ma na celu wsparcie gospodarstw domowych w pokrywaniu podstawowych kosztów utrzymania dzieci. W praktyce jednak jego realna wartość jest już niższa niż nominalna kwota. W 2023 roku, z powodu inflacji, wartość 500 plus spadła do około 300 zł, co oznaczało utratę niemal połowy pierwotnej siły nabywczej.

Czy podwyżka do 800 złotych wystarczyła, aby zrekompensować rosnące koszty życia? Spójrzmy na dane.

Jak podaje Główny Urzęd Statystyczny (GUS), ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2025 roku wzrosły o 4,9% w porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku. Wzrost cen żywności wyniósł 6,3%, usług mieszkaniowych 8,5%, a opieki zdrowotnej 5,4%. To oznacza, że przeciętna rodzina płaci znacznie więcej za te same produkty i usługi niż jeszcze rok wcześniej.

Koszyk obejmuje podstawowe produkty spożywcze i higieniczne, liczone w pojedynczych sztukach lub w jednostkach wagowych (1 kg/litr). W jego skład wchodzi: masło, chleb, bułki, herbata Lipton, kawa, czekolada, płatki kukurydziane, olej, serek wiejski, śmietana, a także opakowanie jajek (10 szt.) i mleko (1 l).

Nie brakuje również nabiału, takiego jak ser żółty Gouda (1 kg) oraz jogurt, a także napojów, np. sok Tymbark (1 l).

Do produktów suchych należą mąka pszenna (1 kg), cukier biały (1 kg), makaron oraz parówki. Wśród mięs uwzględniono kurczaka (1 kg), a w kategorii owoców i warzyw – banany, jabłka, pomarańcze, ziemniaki, pomidory i pieczarki. Koszyk uzupełnia również płyn do naczyń, stanowiący podstawowy produkt higieniczny.

Zaprezentowane wyliczenia pokazują, że świadczenie 800 plus wystarcza na mniej więcej dwa koszyki podstawowych zakupów miesięcznie. Każda rodzina ma inne potrzeby i preferencje żywieniowe, co wpływa na rzeczywisty koszt ich koszyka spożywczego. Skoro siła nabywcza 800 plus maleje, czy program wciąż spełnia swoje pierwotne cele?

Świadczenie 800 plus miało dwa główne zadania:

• zmniejszenie ubóstwa wśród rodzin z dziećmi

• oraz zachęcenie do posiadania większej liczby dzieci.

W pierwszych latach programu liczba dzieci żyjących w skrajnym ubóstwie faktycznie spadła z 9% w 2015 roku do 4% w 2022 roku. Jednak późniejsza inflacja znacząco zmniejszyła te korzyści. Wciąż jest to istotna forma wsparcia dla rodzin o niższych dochodach, ale coraz mniej skuteczna w kontekście rosnących kosztów życia.

Jeśli chodzi o demografię, 800 plus nie przyniosło oczekiwanych efektów. Liczba urodzeń nadal spada, co potwierdza tezę, że decyzje o posiadaniu dzieci zależą od wielu czynników, takich jak stabilność finansowa, sytuacja mieszkaniowa czy polityka rynku pracy, a nie tylko od jednorazowych transferów finansowych.

W debacie publicznej pojawiają się spekulacje o zamrożeniu nominalnej wartości świadczenia ze względu na presję UE dotyczącą deficytu, a także inne propozycje zmieniające zasady programu 800 plus jak np. podniesienie świadczenia na pierwsze dziecko do 1600 zł lub wprowadzenie kryteriów dochodowych.

Co prawda, zgodnie z art. 6 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Rada Ministrów ma prawo podnieść kwotę świadczenia 800 plus poprzez rozporządzenie. Jednak w dostępnych dokumentach rządowych (w tym Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2024–2027) nie ma jednak wzmianki o planach waloryzacji świadczenia do 2028 r.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!