Kradzież danych osobowych – co zrobić, gdy do niej dojdzie? Tylko połowa Polaków wie, jak należy się zachować

86 proc. Polaków deklaruje, że potrafi rozpoznać tzw. phishing, czyli fałszywy e-mail, SMS lub połączenie telefoniczne, w którym cyberprzestępcy podszywają się pod znaną firmę lub instytucję – wynika z badania ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) i Instytutu Prawa Ochrony Danych Osobowych.

Wśród osób w wieku 18-24 lat blisko 31 proc. nie ma wątpliwości, że poradzi sobie z odróżnieniem prawdziwego komunikatu od wysłanego przez przestępców. W dwóch najstarszych grupach wiekowych (pow. 55. roku życia) odsetek ten waha się natomiast od 10 proc. do 12 proc.

Autorzy badania zwrócili uwagę, na respondentów, którzy przyznają, że nie potrafią odróżnić fałszywej wiadomości od prawdziwej – w 2022 r. twierdziło tak 11 proc. ankietowanych, a w bieżącym badaniu – 14,4 proc.

W jaki sposób weryfikujemy, czy otrzymane wiadomości lub połączenia są autentyczne? Badani najczęściej wskazują na:

• „dokładne sprawdzanie” adresu e-mail (58,4 proc.),
• umieszczonego w wiadomości linku (50,7 proc.),
• wejście na stronę firmy lub instytucji w celu potwierdzenia numeru, z którego otrzymali telefon (51,2 proc.).
• zwrócenie uwagi na formę graficzną i stylistyczną e-maila (prawie 49%),
• co trzeci respondent dzwoni na infolinię firmy bądź instytucji, by sprawdzić, czy faktycznie to jej przedstawiciele się z nim kontaktowali.

Według rzecznika UODO Adama Sanockiego czujność powinny wzbudzić np. błędy językowe w treściach oraz adresy domen, z których pochodzą wiadomości.

Niespełna 56 proc. respondentów wie, jakie działania podjąć, gdy ich dane osobowe zostaną wyłudzone lub skradzione. 31 proc. badanych nie jest natomiast w stanie jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, a 14 proc. nie ma pojęcia, co zrobić w takiej sytuacji.

W przypadku wyłudzenia lub kradzieży danych osobowych najczęściej zgłaszamy ten fakt

• na policji lub do prokuratury (85 proc. badanych),
• w banku, w którym posiadamy konto (78 proc.),
• zmieniamy dane logowania (72 proc. badanych).

39 proc. ankietowanych ponadto wymienia dowód osobisty, a do Urzędu Ochrony Danych Osobowych sprawę zgłasza 52 proc. badanych.

Zdaniem Bartłomieja Drozda, eksperta serwisu ChronPESEL.pl Polacy wciąż mało wiedzą, jakie działania należy podjąć, gdy ich dane przejmą przestępcy.

– Może to wynikać z tego, że wiele osób zupełnie nie wie, jak wykryć takie naruszenie, a dowiadują się o nim dopiero wówczas, gdy komornik zajął im konto, bo ktoś zaciągnął zobowiązania w ich imieniu – wskazał Bartłomiej Drozd.

Badanie „Wiedza na temat bezpieczeństwa ochrony danych osobowych w Polsce” przeprowadzone zostało w maju 2023 r. przez IMAS International na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.