Nietypowe formy zatrudnienia. Czy warto pracować niestandardowo?

OPRAC.:
Leszek Rudziński
Leszek Rudziński
Wśród zalet pracy platformowej należy wyróżnić wzrost autonomii pracowników w zakresie kształtowania pracy i jej warunków poprzez samodzielne decydowanie o wyborze czasu i miejsca wykonywania pracy.
Wśród zalet pracy platformowej należy wyróżnić wzrost autonomii pracowników w zakresie kształtowania pracy i jej warunków poprzez samodzielne decydowanie o wyborze czasu i miejsca wykonywania pracy. pixabay.com
W naszym kraju od dłuższego czasu mamy do czynienia ze zjawiskiem upowszechniania się w gospodarce rynkowej nietypowych form zatrudnienia. Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy, głównymi powodami takiego stanu rzeczy są chęć ograniczania kosztów zatrudnienia w celu poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw oraz poszukiwanie bardziej elastycznych form świadczenia pracy. Jakie są wady i zalety nietypowej formy zatrudnienia?

Spis treści

Jeśli nie etat, to co?

Globalizacja, cyfryzacja, rozwój nowoczesnych technologii i teleinformatyki oraz niepewność wywołana pandemią COVID-19 i wojną na Ukrainie skutkują odchodzeniem od tradycyjnego modelu zatrudnienia opartego na umowie o pracę na czas nieokreślony na rzecz:

  • zatrudnienia terminowego (umowa o pracę na czas określony, zatrudnienie tymczasowe, zatrudnianie cudzoziemców);
  • zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy;
  • telepracy i pracy zdalnej; outsourcingu pracowniczego;
  • zatrudnienia cywilnoprawnego;
  • samozatrudnienia;
  • pracy świadczonej za pośrednictwem platform internetowych, także z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.

Praca zdalna i telepraca

PIP podkreśla, że w ostatnich latach na znaczeniu zyskuje telepraca oraz praca zdalna. Praca platformowa to jeden z rodzajów pracy realizowanej przez Internet; obejmuje ona różnorodne zadania i usługi realizowane za pośrednictwem platformy, ale nie obejmuje wynajmu, zakwaterowania i sprzedaży produktów online.

Wyróżniamy pracę realizowaną online oraz offline, gdzie zadaniem platformy (aplikacji) jest łączenie (dopasowywanie) klientów do dostawców usług. Obecnie platformy elektroniczne są najszybciej rozwijającą się na świecie nową formą organizacji zatrudnienia na globalnym rynku pracy.

Zgodnie z danymi statystycznymi globalne rynki elektroniczne wzrastają w tempie 30 proc. rocznie, a ich znacząca ekspansja, która nastąpiła w okresie pandemii, zapewne nie byłaby możliwa, gdyby nie sytuacja na rynku pracy w innych branżach.

Uczestnikami pracy platformowej są osoby lub podmioty zgłaszające zapotrzebowanie na wykonanie określonej usługi polegającej na świadczeniu pracy (crowd-sourcer), osoby zainteresowane świadczeniem takiej usługi (crowd-worker) oraz platforma pracy pośrednicząca w nawiązaniu relacji między jednymi i drugimi.

Wśród zalet pracy platformowej należy wyróżnić wzrost autonomii pracowników w zakresie kształtowania pracy i jej warunków poprzez samodzielne decydowanie o wyborze czasu i miejsca wykonywania pracy.

Jednak nietypowe formy pracy wiążą się z niestabilnością oraz niepewnością co do przyszłego zatrudnienia, jak również z systemem wynagrodzeń ustalanym najczęściej na podstawie prowizji, a co się z tym wiąże — brakiem stałości w wypłacaniu wynagrodzenia oraz przekazywaniu składek na zabezpieczenie socjalne.

Praca platformowa z nadużyciami i poza kontrolą

Zastępca głównego inspektora pracy Dariusz Mińkowski, podczas V Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu „Nietypowe stosunki zatrudnienia”, tłumaczył, że stwierdzane podczas kontroli PIP nieprawidłowości najczęściej dotyczą nielegalnego powierzania wykonywania pracy oraz niewłaściwej wypłaty wynagrodzenia.

- Pozostałe naruszenia najczęściej obejmowały: niewydanie świadectwa pracy, nieprowadzenie ewidencji czasu pracy, niezgłoszenie do ubezpieczenia społecznego czy też powierzanie pracy nielegalnie na terytorium Polski na innych warunkach niż wskazane w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy (co wiąże się z koniecznością uzyskania nowego zezwolenia na pracę) – wyjaśniał.

Największe wyzwania kontrolne dotyczą przypadków, w których wykonawcom nie powierzono pracy w oparciu o umowę zlecenie bądź umowę o pracę, a jedyną umowę, jaka jest zawierana, stanowi umowa najmu. W takich sytuacjach trudno ustalić podmiot, który powierza pracę, bowiem wykonawcy otrzymują zlecenia dotyczące przewozu osób lub towarów jedynie za pośrednictwem aplikacji. W praktyce jednak firm udostępniających aplikacje nie łączy z wykonawcami żaden stosunek umowny dotyczący powierzenia wykonywania pracy. W rzeczywistości podmiotem powierzającym pracę jest platforma cyfrowa, której siedziba często znajduje się poza terenem Polski lub nawet Unii Europejskiej, co uniemożliwia przeprowadzenie kontroli.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu