Praca zdalna. Będą dopłaty do rachunków za prąd i kontrole trzeźwości. Co się zmieni w Kodeksie pracy?

W czwartek posłowie zagłosowali za zmianami w Kodeksie pracy, które na stałe wprowadzają możliwość pracy zdalnej. Nowelizację poparło 430 posłów, nikt się nie wstrzymał od głosowania, a 12 było przeciw. Wcześniej posłowie odrzucili wniosek Konfederacji o całkowite odrzucenie projektu.

Bardzo się cieszę, że Sejm przyjął przygotowaną przez MRiPS nowelizację Kodeksu pracy, która na stałe wprowadza możliwość pracy zdalnej. Takie rozwiązanie doskonale sprawdziło się w okresie pandemii, co jednogłośnie potwierdziły organizacje pracodawców, które zgłosiły się do nas z postulatem, żeby uregulować pracę zdalną prawnie. Jestem przekonana, że nowe przepisy będą ogromnym udogodnieniem m.in. dla osób niepełnosprawnych oraz rodziców, którzy chcą połączyć wychowywanie dzieci z pracą zawodową – przekazała szefowa resortu rodziny Marlena Maląg.

Zgodnie z nową definicją praca zdalna to praca wykonywana częściowo lub całkowicie w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą. Oznacza to, że firma będzie musiała wyrazić zgodę na to, skąd pracujemy, a home office połączony na przykład z podróżowaniem stanie się wręcz niemożliwy do zrealizowania. Szczegóły w zakresie miejsca wykonywania pracy zdalnej mają być uzgadniane podczas zawierania umowy lub w trakcie zatrudnienia.

W noweli zapisano również, że pracę zdalną można wykonywać okazjonalnie, po złożeniu przez pracownika wniosku w formie elektronicznej lub papierowej. Maksymalny wymiar tymczasowego home office będzie wynosił 24 dni w roku. Nowa możliwość będzie miała zastosowanie w przypadku okoliczności incydentalnych takich jak np. choroba członka rodziny czy konieczność opieki.

Nowelizacja przepisów zakłada, że to pracodawca będzie odpowiadał za przygotowanie stanowiska osobom zatrudnionym w formie zdalnej. Wiąże się to z koniecznością zapewnienia przez firmę urządzeń technicznych, materiałów, narzędzi, a także serwisu w przypadku awarii.

Istotny jest także zapis o pokryciu kosztów usług telekomunikacyjnych i energii elektrycznej niezbędnej do wykonywania pracy zdalnej. W tym przypadku dopuszczalna będzie forma ryczałtu lub ekwiwalentu. Pracodawcy zapłacą nam również za eksploatację własnego sprzętu do pracy, jeśli ten nie zostanie zapewniony przez firmę.

Nowe przepisy precyzują sposób ustalania ryczałtu i ekwiwalentu pokrywającego wydatki osoby zatrudnionej poprzez szczególne uwzględnienie norm zużycia energii, kosztów usług telekomunikacyjnych, a także norm zużycia narzędzi pracy. W rozumieniu przepisów ustawy pokrycie wszystkich wydatków pracownika nie będzie stanowiło dla pracownika przychodu.

Projekt kodeksu pracy przewiduje, że pracodawca w kilku przypadkach będzie mógł zalecić wykonywanie pracy zdalnej. Mowa między innymi o stanie zagrożenia epidemicznego, stanie nadzwyczajnym lub stanie epidemii. Druga sytuacja dotyczy przerwy na zapewnienie w biurze bezpiecznych oraz higienicznych warunków pracy. Polecenie pracy zdalnej będzie mogło być cofnięte w każdej chwili.

Co ważne, zapisy uwzględniają też przypadki, gdy przedsiębiorcy nie będą mieli możliwości odmówienia nam pracy zdalnej. Zmiany te dotyczą między innymi:

• kobiet w ciąży,
• rodziców wychowujących dziecko poniżej 4. roku życia,
• rodziców dziecka o ciężkim upośledzeniu lub nieuleczalnej chorobie, która powstała w czasie porodu lub okresie prenatalnym,
• rodziców dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym,
• osób opiekujących się innym członkiem rodziny lub osobą mieszkającą we wspólnym gospodarstwie domowym z niepełnosprawnością.

W tej sytuacji pracodawca będzie miał 7 dni na sporządzenie pisemnej odmowy na piśmie. Zwykle taka opcję zastosują firmy wtedy, gdy nie będzie możliwości wykonywania danych obowiązków spoza miejsca pracy.

Nowela Kodeksu pracy określa także zasady przeprowadzania prewencyjnej kontroli trzeźwości w miejscu pracy. Zgodnie z nowymi zapisami kontrola nastąpi wtedy, gdy będzie to konieczne do zapewnienia zdrowia i życia pracowników lub pozostałych osób.

Badanie będzie można wykonać alkomatem lub narkotestem po wcześniejszym poinformowaniu o takiej możliwości z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem. Nie będzie natomiast możliwości przeprowadzenia badania krwi. Warto pamiętać, że pracownik może nadal pełnić swoje obowiązki, jeśli urządzenie wskazuje nie więcej niż 0,2 promila w wydychanym powietrzu. Zmiany mają wejść w życie wiosną 2023 roku.