Pracownik młodociany – o czym szef powinien pamiętać, gdy chce zatrudnić młodocianych?

Katarzyna Piojda
Katarzyna Piojda
Młode osoby, która dopiero za parę lat osiągną pełnoletność, mogą zacząć pracę. Piszemy, na jakich zasadach pracodawca ma możliwość zatrudnić młodocianego i ile wynosi wynagrodzenie uczniów.

Pracownik młodociany kojarzy się przeważnie z pracą wakacyjną. Tymczasem młodzi ludzie pracują nie tylko w sezonie letnim, lecz praktycznie przez cały rok. Dzięki pracy stają się niezależni finansowo, a jednocześnie uczą się zawodu i zdobywają doświadczenie, które może być pomocne podczas poszukiwania pracy w dorosłym życiu.

Wiek pracownika młodocianego

Pracownik młodociany nie może traktować swojej obecnej pracy jako stałej. Ta, którą wykonuje, ma zaznajomić go z czynnościami i obowiązkami, związanymi z odbyciem przygotowania zawodowego.

Praca młodocianego rządzi się swoimi prawami. Młody człowiek pozostaje pod szczególną ochroną gwarantowaną przez przepisy. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownikiem młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ma jeszcze 18 lat. Tutaj nastąpiła zmiana: wcześniej za pracownika młodocianego uznawano osoby, które mieściły się w przedziale wiekowym od 16. do 18. roku życia.

Pracownik młodociany - wykaz prac wzbronionych

Pracownik młodociany, nawet mimo chęci, nie może podjąć każdej pracy. Listę zawodów, w których młoda osoba nie może pracować, określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

Jeżeli pracodawca oferuje pracę, uznaną w rozporządzeniu za niedozwoloną dla młodocianego, wówczas nie może zatrudniać kandydata poniżej 18 roku życia. W przeciwnym razie wobec pracodawcy, który zatrudnia młode osoby, mogą zostać wyciągnięte konsekwencje w postaci grzywny do 30 tys. złotych. Co ważne, to na pracodawcy ciąży obowiązek dopilnowania, aby pracownikowi młodocianemu powierzyć tylko taki rodzaj pracy, które dopuszcza prawo. Szef musi też zapoznać młodocianego pracownika z wykazem prac lekkich, zanim ten przystąpi do swoich obowiązków.

Pracodawcy mają poważne trudności ze znalezieniem pracowników - wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie Otto Work Force. Z osób chętnych do pracy trudno jest wyłonić kandydatów, którzy posiadaliby kompetencje potrzebne na danym stanowisku. Co ciekawe, na największe problemy z rekrutacją skarżą się duże przedsiębiorstwa. Zobacz, które kompetencje pracodawcy cenią najwyżej.

8 kompetencji, które najbardziej przydają się w pracy. Spraw...

Pracownik młodociany - łączenie pracy z nauką i badania lekarskie

Przepisy zezwalają na zatrudnienie młodocianych, którzy posiadają świadectwo ukończenia szkoły podstawowej lub – według starego systemu szkolnictwa – ukończyli gimnazjum. Prawo nie dopuszcza takiej możliwości, by młoda osoba przerywała naukę w celu rozpoczęcia pracy. Istotny jest ponadto stan zdrowia kandydata na pracownika młodocianego. Musi on poddać się badaniom lekarskim, których efektem będzie stwierdzenie przez lekarza braku przeciwwskazań do wykonania określonej pracy. Dopiero wtedy młodociany dostaje zielone światło do rozpoczęcia pracy.

Pracownik młodociany – obowiązki pracodawcy

Pracodawca musi zapewnić pracownikowi młodocianemu wszystko to, co jest mu niezbędne do pracy na jego stanowisku, czyli m.in. odzież ochronną i roboczą, narzędzia pracy, materiały i inne potrzebne urządzenia. Obowiązkiem po stronie pracodawcy jest również założenie oraz prowadzenie akt osobowych pracownika młodocianego tak, jak dla dorosłego pracownika. Praca, podejmowana przez młodocianego, musi być nie tylko bezpieczna, ale jednocześnie dopasowana do możliwości fizycznych. Młody organizm inaczej, niż w przypadku dorosłego reaguje m.in. na wysiłek fizyczny.

Obowiązkiem pracodawcy jest czuwać nad młodocianym pracownikiem. Szef musi zdawać sobie sprawę z tego, że młodej osobie może brakować doświadczenia, przez co inaczej będzie reagować niż dorosła kadra choćby w stresujących sytuacjach. Co więcej, młodociany może być nieświadomy istniejących lub potencjalnych zagrożeń.

Czas pracy pracownika młodocianego

Jeśli pracownik młodociany nie ma jeszcze 16 lat, jego czas pracy nie może przekraczać 6 godzin na dobę. Z kolei dla osób w wieku powyżej 16 lat, czas pracy nie może być dłuższy niż 8 godzin w ciągu doby. Tym samym, tygodniowo osoba w wieku do 16. roku życia może spędzić w pracy 30 godzin (6 godzin razy 5 dni), natomiast ta w wieku od 16 do 18 lat – 40 godzin (8 godzin razy 5 dni). To więc tyle samo, ile wynosi standardowy, tygodniowy wymiar czasu pracy pracownika dorosłego. W przypadku, gdy czas pracy młodej osoby przekroczy 4,5 godziny, pracownikowi młodocianemu przysługuje 30 minutowa przerwa wliczana do czasu pracy.

Pracodawca musi także pamiętać, iż do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych.

Warto przeczytać:

W przypadku zatrudniania młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe, tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania nauki nie może przekraczać 12 godzin, a w dniu zajęć szkolnych 2 godziny. W okresie wakacyjnym i w czasie ferii szkolnych, młodociany powyżej 16 roku życia może pracować nie więcej niż 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.

Szef nie ma prawa zlecać młodocianemu pracy w godzinach nocnych oraz nadgodzin nawet wtedy, gdyby pracownik młodociany zgłosił się do takiej pracy na ochotnika. Praca w godzinach nocnych (tzw. trzecia zmiana) obejmuje godziny od 22 do 6 rano. W przypadku pracowników młodocianych, którzy nie ukończyli 16 roku życia pora nocna wydłuża się i przypada pomiędzy godz. 20 a 6 rano.

Urlop młodocianego pracownika

Pracownikowi młodocianemu przysługuje w ciągu tygodnia przynajmniej 48 godzin (2 doby) nieprzerwanego odpoczynku, a odpoczynek ten powinien obejmować również niedzielę. Młodociani w zależności od stażu pracy, nabywają prawo do płatnego urlopu. Pracownik młodociany uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego wraz z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy w wymiarze 12 dni roboczych. Jeśli natomiast młody człowiek przepracuje rok, wymiar urlopu wzrasta do 26 dni roboczych. Podobnie, jak w przypadku dorosłego pracownika, prawo do kolejnego urlopu młodociany nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

Rozwiązanie umowy z pracownikiem młodocianym

Jeśli pracownik młodociany nie radzi sobie na swoim stanowisku pracy, nie wypełnia obowiązków wynikających z umowy o pracę albo zaniedbuje naukę, jego przełożony ma prawo wypowiedzieć mu umowę. Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę jest ponadto możliwe w sytuacji, gdy firma, zatrudniająca pracownika młodocianego, ogłasza upadłość bądź likwidację. W przypadku poważnych zmian w firmie, uniemożliwiających kontynuowanie przygotowania zawodowego, pracownik młodociany tak samo musi liczyć się z utratą zatrudnienia.

W przypadku rozwiązania umowy obowiązuje okres wypowiedzenia. Ten zależy od stażu pracownika młodocianego u pracodawcy:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia przez pracodawcę też jest dopuszczalne, ale wtedy, gdy strony podpisują takie porozumienie albo pracownik młodociany zostaje zwolniony dyscyplinarnie na podstawie art. 52 Kodeksu pracy.

Ile wynosi wynagrodzenie uczniów

W przypadku pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale podanej przez GUS. Aktualnie wynagrodzenie uczniów wynosi odpowiednio:

  • w pierwszym roku nauki - nie mniej niż 5 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (obecnie 247,55 zł),
  • w drugim roku nauki - nie mniej niż 6 proc.(obecnie 297,06 zł),
  • w trzecim roku nauki - nie mniej niż 7 proc (obecnie 346,56 zł).
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu