Termiczne przetwarzanie odpadów, odzysk ciepła z kopalni, ciepło ze ścieków to technologie zapewniające dekarbonizację przemysłu

4 wysokoemisyjne branże to: produkcja metali, produkcja cementu, sektor chemiczny oraz rafinacji ropy i produkcji koksu. Łącznie odpowiadają one za ok. 47 mln ton emisji CO2 rocznie, co przekłada się na 81% emisji przemysłowych oraz 15% wszystkich emisji CO2 w Polsce. Ich dekarbonizacja jest więc kluczowa dla osiągnięcia neutralności klimatycznej kraju.

Transformacja energetyczna nie oznacza zapaści przemysłu. Przeciwnie – wyniki modelowania ekonomicznego instytutu Instrat pokazują, że zarówno zatrudnienie, jak i wartość dodana w przeobrażających się branżach utrzymają się na stabilnym poziomie.

Dzięki poprawie energochłonności i zmianom używanych paliw zmniejszają zależność emisji od wielkości produkcji. Eksperci Instratu uważają, że te pozytywne dane nie oznaczają jednak dekarbonizacji przemysłu. Nadal wymaga ona fundamentalnych zmian w procesach produkcyjnych.

Wiceprezes Węglokoksu Adrian Sienicki podkreśla, że zmiany w przemyśle są już widoczne.

- Nie da się przecenić wpływu OZE na ograniczenie emisji. W ciepłownictwie w Grupie Kapitałowej Węglokoks jesteśmy na ukończeniu procesu przejściowej dekarbonizacji – dekarbonizacji przez gaz. Zamierzamy zrealizować plan odejścia od węgla do roku 2030, ponieważ jest to jedyna droga do zapewnienia akceptowalnych poziomów cen dla odbiorców końcowych. W trakcie analizy są projekty związane z Instalacją Termicznego Przetwarzania Odpadów, a także odzyskiem ciepła z kopalni za pomocą pomp ciepła, czy odzyskiem ciepła ze ścieków. U podstaw jednak wszelkiej dekarbonizacji stoi przede wszystkim efektywność energetyczna rozumiana jako ograniczenie zużycia energii finalnej. Obecnie zakończyliśmy proces modernizacji sieci ciepłowniczych i rozpoczęliśmy proces poprawy efektywności energetycznej u naszych odbiorców końcowych – mówi Adrian Sienicki.

Dekarbonizacja każdej branży przemysłu energochłonnego wiąże się z odmiennymi wyzwaniami. Dziś już śmiało można powiedzieć, że każda z branż przemysłu może korzystać z szerokiego wachlarza rozwiązań technologicznych takich jak: elektryfikacja, wykorzystanie zielonego wodoru, wprowadzenie zmian w procesie produkcji.

- W raporcie przyglądamy się bliżej branży produkcji cementu oraz produkcji stali i pokazujemy, że dla każdej z tych nich można wskazać różne opcje dekarbonizacji. W rozmowie o transformacji przemysłu konieczne jest więc spojrzenie sektorowe – ocenia ekspert Instratu, Stanisław Stefaniak.

Przemysł żelaza i stali jest jedną z najbardziej energochłonnych gałęzi przemysłu. Odpowiada za około 7- 8% światowej emisji dwutlenku węgla. Jednocześnie branża jest kluczowa dla transformacji, ponieważ stal jest niezbędna w produkcji wiatraków, paneli fotowoltaicznych czy pomp ciepła. Także branże takie jak budownictwo czy przemysł wojskowy potrzebują coraz więcej stali. Trudno pogodzić to z ograniczeniem emisji, ponieważ sektor wykorzystuje duże ilości węgla koksowego. Wykorzystanie do produkcji stali zielonego wodoru jest możliwe, ale jeśli jego tempo się nie zmieni uzyskanie odpowiednich poziomu w UE zajmie 25 lat.

- Rosnące koszty produkcji i przetwarzania w Unii Europejskiej, brak ochrony rynku dla lokalnych producentów oraz duża ilość importowanej stali przyczyniają się do pogłębiania kryzysu w przemyśle. Obecna recesja dodatkowo nie sprzyja zwiększeniu popytu na stal, co utrudnia wprowadzenie niezbędnych zmian i inwestycji w sektorze. Mimo tych wyzwań, jest to moment, który może skłonić do przeanalizowania obecnej strategii i wprowadzenia długofalowych rozwiązań, które pozwolą przetrwać ten trudny okres - mówi wiceprezes Węglokoksu Adrian Sienicki

Większość zakładów przemysłowych skoncentrowana jest na południu kraju, blisko złóż węgla i źródeł energii. Jednak wraz z transformacją energetyczną nowe moce wytwórcze – morska energetyka wiatrowa i atom – pojawią się na północy. Wraz za nimi mogą podążyć zakłady przemysłowe, do czego wprost mają zachęcać specjalne strefy energetyczne.

Nawet więc, jeżeli z perspektywy kraju saldo dekarbonizacji przemysłu będzie pozytywne, ucierpieć mogą na tym regiony obecnie uzależnione gospodarczo od zakładów przemysłowych. Aby zminimalizować społeczne koszty zazieleniania przemysłu konieczne jest objęcie regionów przemysłowych mechanizmami wsparcia, które dziś stosowane są w regionach powęglowych, objętych Funduszem Sprawiedliwej Transformacji – mówi Stanisław Stefaniak z Fundacji Instrat.

Jak na gospodarkę wpłynie zielony szok inwestycyjny, czyli zwiększenie wartości inwestycji na transformację energetyczną w obszarze elektroenergetyki? Wyniki modelowania makroekonomicznego przeprowadzonego przez Instrat pokazują, że zwiększą one wartość dodaną generowaną w całej gospodarce, w tym w sektorach energochłonnych. Wartość tego pozytywnego wpływu będzie się stopniowo zwiększać, osiągając najwyższy poziom między 2040 a 2049 r. Zatrudnienie w sektorach energochłonnych może wzrosnąć o ponad 3 tys. pracowników już od 2026 r. – Nasze obliczenia pokazują, że transformacja energetyczna zwiększy zapotrzebowanie na produkty wytwarzane przez energochłonne sektory przemysłu. Nie będzie ona więc oznaczać deindustralizacji Polski.
Stawką jest nie tylko osiągnięcie neutralności klimatycznej gospodarki, ale też zapewnienie jej konkurencyjności – podsumowuje Michał Kulbacki z Fundacji Instrat.

Zdaniem Adriana Sienickiego kluczowe jest dopasowanie kosztów do rynku.
- Eliminacja zbędnych kosztów i nieefektywności, a także zwiększenie odporności na możliwość zerwania łańcucha dostaw leży u podstaw konkurencyjności. Szalenie ważnym zagadnieniem jest dopasowanie kosztów emisji – dodaje Sienicki.

Droga do zeroemisyjności prowadzi przez elektryfikację (piece EAF – Electric Arc Furnace), zastosowanie technologii wodorowych i skrócenie łańcuchów dostaw, które odgrywają olbrzymią rolę w redukcji emisji. Konieczne są także nowe produktu stalowe.

- Obecnie wielu producentów stali pracuje nad technologiami pozwalającymi produkować stal bez użycia węgla. Kolejne kroki będą zmierzać w stronę większej automatyzacji i odporności oraz kompaktowości takich instalacji. Możliwe jest również wykorzystanie współpracy dynamicznej części instalacji na potrzeby bilansowania energii elektrycznej. Nowe metody odzyskiwania złomu są również szansą na innowacje w przemyśle hutniczym. Duże wyzwanie stanowi wytwarzanie końcowych wyrobów z materiałów kompozytowych, ponieważ odzyskiwanie z nich surowców jest trudne. Tu obserwujemy bacznie sukcesy i rozwiązania innych przedsiębiorców, które są wyznacznikiem nowych standardów w przemyśle – dodaje Adrian Sienicki

W tekście wykorzystano dane z raportu "Konteksty dekarbonizacji przemysłów energochłonnych" fundacji Instrat.

Instrat jest think tankiem z misją wspierania debaty i polityk publicznych otwartymi danymi i badaniami, działającym na rzecz sprawiedliwej, zielonej i cyfrowej gospodarki.

Adrian Sienicki Wiceprezesem Zarządu Węglokoksu ds. Grupy Kapitałowej
Obszar jego zawodowej aktywności obejmuje rozwój sprzedaży oraz rozwiązań w zakresie podnoszenia efektywności energetycznej, zastosowania odnawialnych źródeł energii, zielonego ciepła, generacji rozproszonej ciepła systemowego wytwarzanego w wysokosprawnej kogeneracji. Obszar jego naukowej działalności obejmuje aparaty elektryczne, styki elektryczne, algorytmy sterowania, rozproszone systemy generacji energii ( fotowoltaika, farmy wiatrowe, kogeneracja, trigeneracja), dystrybucję ciepła, przesył energii, handel energią, efektywność energetyczną i inteligentne budynki.
Do grupy Węglokoksu należą hutnicze spółki: Huta Łabędy w Gliwicach, Walcownia Blach Grubych Batory w Chorzowie oraz Huta Pokój Profile i Huta Pokój Konstrukcje w Rudzie Śląskiej. W sektorze energetycznym grupa jest właścicielem spółki Węglokoks Energia kopalni Bobrek. Spółka jest także większościowym właścicielem spółki Port Północny.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!