Trzy kluczowe porozumienia pomiędzy UE i Wielką Brytanią

Podpisane dokumenty obejmują umowę o bezpieczeństwie i obronie, deklarację geopolityczną, w tym stanowisko w sprawie wojny na Ukrainie, oraz porozumienie dotyczące kwestii takich jak przekraczanie granic, bariery handlowe, współpraca w sprawach migracyjnych i rybołówstwo. Ursula von der Leyen podczas konferencji prasowej podkreśliła, że spotkanie w Londynie to "historyczny moment", który otwiera nowy rozdział w relacjach między Wielką Brytanią a Unią Europejską.

Von der Leyen zaznaczyła, że obie strony zgodziły się na zacieśnienie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa, co jest pierwszym krokiem w kierunku uczestnictwa Wielkiej Brytanii w europejskim programie inwestycji w obronność SAFE, wartym 150 miliardów euro. "Stworzy to nowe możliwości dla naszego przemysłu obronnego i otworzy możliwość silniejszego, bardziej skoordynowanego wsparcia również dla Ukrainy" – dodała.

Premier Keir Starmer podkreślił, że Wielka Brytania wraca na światową scenę, przypominając o podpisanych w ostatnich tygodniach umowach handlowych z USA, Indiami i UE. "Ta umowa handlowa jest korzystna dla obu stron, spełnia oczekiwania Brytyjczyków i zapewnia nam bezprecedensowy dostęp do rynku europejskiego" – wyjaśnił Starmer, zaznaczając, że szczyt oznacza nową erę w relacjach między Wielką Brytanią a Unią Europejską.

Przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa ocenił, że osiągnięte porozumienia to coś więcej niż tylko słowa na papierze. W jego opinii, UE i Wielka Brytania ściśle współpracują, aby wesprzeć Ukrainę i ustabilizować partnerstwo transatlantyckie. Costa podkreślił również konieczność wywarcia presji na Rosję w związku z wojną na Ukrainie, apelując o bezwarunkowe zawieszenie broni.

Podpisane porozumienia mają przynieść liczne korzyści gospodarcze i społeczne. Nowa umowa fitosanitarna i sanitarna (SPS) ułatwi import i eksport żywności oraz napojów, co prawdopodobnie wpłynie na obniżenie cen. Zniesione zostaną niektóre rutynowe kontrole produktów zwierzęcych i roślinnych, co ułatwi przepływ towarów między Wielką Brytanią a Irlandią Północną, która pozostała częścią unijnego wspólnego rynku po Brexicie.

Rząd brytyjski przypomniał, że UE jest największym partnerem handlowym Wielkiej Brytanii, a po Brexicie Londyn odnotował spadek eksportu o 21% i importu o 7%. Dzięki nowemu porozumieniu Wielka Brytania będzie mogła ponownie sprzedawać swoje produkty na unijny rynek, co ma przynieść gospodarce prawie 9 miliardów funtów zysku do 2040 roku.

Jednym z bardziej kontrowersyjnych punktów porozumienia jest kwestia rybołówstwa. Nowa umowa zapewnia wzajemny dostęp do wód w celu połowu ryb do 2038 roku, co wywołało krytykę ze strony brytyjskich polityków opozycyjnych i branży rybnej. Liderka Partii Konserwatywnej Kemi Badenoch oraz szef eurosceptycznej partii Reform UK Nigel Farage wyrazili swoje niezadowolenie, twierdząc, że Wielka Brytania ponownie stała się państwem rządzonym przez Brukselę.

Szefowa Szkockiej Federacji Rybaków Elspeth Macdonald określiła porozumienie jako "całkowitą kapitulację wobec UE", podkreślając, że 12-letnia umowa oznacza utratę wpływów, jakie mogłyby być uzyskane w wyniku corocznych negocjacji. Rząd Szkocji również skrytykował umowę, zaznaczając brak konsultacji z władzami w Edynburgu.

W ramach podpisanych porozumień Wielka Brytania planuje uruchomienie programu mobilności dla obywateli państw unijnych do 30 roku życia, co umożliwi im podróżowanie, studiowanie oraz podjęcie pracy w Zjednoczonym Królestwie. Ponadto, brytyjscy turyści będą mogli korzystać z bramek na lotniskach dla obywateli UE, co pozwoli im uniknąć długich kolejek.

Podpisane umowy mają również na celu ułatwienie transportu brytyjskich zwierząt domowych przez granice dzięki wprowadzeniu "paszportu dla zwierząt". Wszystkie te działania mają na celu poprawę relacji między Wielką Brytanią a Unią Europejską oraz stworzenie nowych możliwości dla obywateli obu stron.