Wypadki podczas pracy zdalnej będą dokumentowane w nowy sposób? Co to oznacza?

Obecnie nie są prowadzone oficjalne statystyki ukazującej realną liczbę wypadków podczas pracy zdalnej, udowadniającej, że wykonywanie swoich obowiązków z domu jest bezpieczniejsze. Jednak z jednej strony dane przytoczone przez Głównego Inspektora Pracy pokazują, że w okresie od marca 2020 r. do końca czerwca 2021 r. do Państwowej Inspekcji Pracy zgłoszono 15 wypadków, do których doszło podczas wykonywania pracy zdalnej, a 11 poszkodowanych poniosło w nich śmierć.

Z drugiej strony GUS w raporcie z 2020 o wypadkach przy pracy wskazuje, że w stosunku do 2019 roku zmniejszyła się liczba osób poszkodowanych w wypadkach ciężkich o 4,9 proc. oraz w wypadkach z innym skutkiem o 24,7 proc., co, zdaniem ekspertów, może być efektem wysyłania pracowników na pracę zdalną. W raporcie z 2021 roku GUS podał, że liczba poszkodowanych w wypadkach zwiększyła się o 9,7 proc. w stosunku do 2020 r. Tutaj pojawia się pytanie, czy było to spowodowane powrotem do pracy stacjonarnej?

– Wykonywanie przez pracowników pracy poza zakładem pracy, choć nieuregulowane prawnie, było możliwe i stosowane w praktyce od wielu lat. Ale dopiero pandemia spowodowała gwałtowny rozwój tej formy współpracy. Pandemia nasiliła więc podział na rynku pracy na 2 grupy: pracujących w domu i poza domem – wyjaśnia Joanna Misiun, Ekspert ds. bezpieczeństwa pracy W&W Consulting. – Jednocześnie zaczęły pojawiać się problemy dotyczące zasad BHP i ogólnego bezpieczeństwa pracowników, ponieważ w przypadku pracy w domu, pracodawca ma mniejszy wpływ i kontrolę warunków miejsca pracy oraz ergonomii stanowiska pracy – dodaje.

Jak przypomina ekspertka, obecnie trwające prace nad wprowadzeniem przepisów o pracy zdalnej do Kodeksu pracy. Jej zdaniem to bardzo dobry i potrzebny ruch, szczególnie w kontekście uregulowania zasad bezpieczeństwa pracy zdalnej. – W myśl proponowanej nowelizacji Kodeksu Pracy pracodawca będzie obowiązany zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a co się z tym wiąże – gdyby miał miejsce wypadek przy pracy, zastosować odpowiednie procedury oraz ustalenia, czy dany wypadek kwalifikuje się jako wypadek przy pracy – wyjaśnia.

Jednak udowodnienie, że dane zdarzenie miało związek z pracą, a nie z życiem prywatnym, jest znacznie utrudnione również dlatego, że praca zdalna nie musi być wykonywana jedynie w domu. Dlatego, w razie wypadku, udowodnienie, że miał związek z wykonywaniem pracy będzie jeszcze bardziej utrudnione, niż przy pracy zdalnej z domu, a wręcz może okazać się niemożliwe. Tym bardziej nasuwa się pytanie, jak realnie wygląda statystyka wypadków przy pracy zdalnej vs pracy stacjonarnej.

– Odpowiedź przyjdzie już niedługo, ponieważ Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt rozporządzenia w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy, które zgodnie z planem miałoby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Projekt rozporządzenia ma na celu ułatwienie wypełniania statystycznej karty wypadku oraz przetwarzania tych danych na poziomie europejskim. Projekt zawiera również zmieniony wzór statystycznej karty wypadku – wyjaśnia ekspertka.

Misiun tłumaczy, że w karcie ma znaleźć się dodatkowa rubryka, gdzie trzeba będzie wpisywać, czy do wypadku doszło podczas pracy wykonywanej w formie zdalnej, czy też nie. Ma to pozwolić na pozyskanie danych o ewentualnych wypadkach, które wydarzyły się w związku z wykonywaniem pracy zorganizowanej w formie zdalnej.

– Natomiast te dane statystyczne wykorzystamy przede wszystkim jako źródło planowania działań w zakresie poprawy warunków pracy. Pomogą nam w uważniejszym obserwowaniu stanu warunków pracy, zachowań pracowników oraz wyników działań podejmowanych w celu poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmujących w szczególności identyfikację zagrożeń, ocenę ryzyka zawodowego oraz analizę przyczyn wypadków przy pracy – dodaje.

Należałoby się więc przygotować, że brak kontroli bezpieczeństwa i higieny może generować większą ilość wypadków, a co za tym idzie wzrost wskaźnika wypadkowości przy pracy, co jak wiemy stanowi jeden z głównych czynników determinujących wzrost składki wypadkowej.

Co to oznacza dla przedsiębiorców? Zdaniem ekspertki, powinni oni zadbać o szczegóły wprowadzanych zasad pracy zdalnej, o których mowa w projekcie Ustawy. Ważną rolą pracodawcy będzie tutaj również rzetelne przeprowadzenie oceny ryzyka na stanowisku pracy, która właściwie powinna być sporządzana wspólnie z pracownikiem z wykorzystaniem list kontrolnych, które pomogą w identyfikacji zagrożeń.