Pierwszy reaktor jądrowy powstanie do 2028 roku. Polskie spółki rozpoczęły atomowy wyścig

Wojna w Ukrainie i wywołany tym kryzys potwierdziły, że produkcja energii z paliw kopalnych to za mało, by zapewnić państwu bezpieczeństwo energetyczne. W związku z tym w Polsce przyspieszyły prace nad uruchomieniem pierwszych reaktorów jądrowych, które razem z OZE za około 20 lat będą głównymi źródłami produkowanej energii.

W najbliższych latach planowane jest uruchomienie nie tylko dużej elektrowni jądrowej, ale także minielektrowni, czyli tzw. SMR-ów (małe reaktory modułowe). Technologia ta jest stosunkowo nowa, a na świecie funkcjonują obecnie tylko trzy takie obiekty.

SMR zgodnie z założeniami zwykle mają moc do 300 MW, choć po rozbudowie mogą osiągać nawet 700 MW. Jednostki te ze względu na swój modułowy charakter, stawiane są pojedynczo np. przy większych fabrykach lub rozbudowywane jako element większej siłowni.

Największą zaletą SMR jest niski koszt inwestycyjny jednego bloku w porównaniu do wielkich reaktorów, na które nie stać większości inwestujących. Małe reaktory modułowe można stawiać w pobliżu odbiorców, co dodatkowo obniża koszty przesyłu i sieci. W przyszłości może to także sprawić, że SMR-y staną się atrakcyjniejsze od tradycyjnych elektrowni jądrowych.

SMR można podzielić na kilka grup ze względu na zastosowane technologie:

• LWR - reaktory lekkowodne,
• PWR - reaktory ciśnieniowe,
• BWR - reaktory typu wrzącego,
• HTR - reaktory wysokotemperaturowe,
• FNR - reaktory na neutrony prędkie,
• MSR - reaktory na stopione sole.

W Polsce do tej pory rozpoczęto prace nad budową reaktorów BWR (BWRX-300 GE Hitachi - PKN Orlen) oraz reaktorów PWR (NuScale Nuscale Power - KGHM). Pierwszy z nich charakteryzuje się dwoma obiegami (wodny i parowy), a drugi jednym obiegiem (wodnym), przez co jest znacznie tańszy.

Prezes PKN Orlen Daniel Obajtek zapowiedział budowę pierwszego SMR już w 2025 roku. Jak podkreślił, małe reaktory jądrowe to technologia przyszłości, która nie tylko poprawi bezpieczeństwo ekologiczne, ale także zapewni przyszłość polskiemu biznesowi.

Duży atom to dobry kierunek, ale następnym powinny być MMR i SMR. Nie możemy cofnąć procesów inwestycyjnych. Trzeba patrzeć, ile biznes inwestuje w nowoczesne technologie. Nie kumulujemy kapitału, my ten kapitał inwestujemy - mówił Daniel Obajtek podczas VII Kongresu Polskiego Kapitału.

Na początku lipca Orlen Synthos Green Energy przekazał do Państwowej Agencji Atomistyki wniosek o ocenę technologii SMR. PKN Orlen zakłada uruchomienie pierwszego obiektu już w 2028 roku, choć termin ten jest dość optymistyczny, gdyż reaktory BWRX-300 o mocy 300 MW, które chce budować koncern, nie przeszły jeszcze testów prelicencyjnych.

Pozycję lidera w wyścigu o atom zajmuje zatem KGHM, który zdobył już dokumentację techniczną sporządzoną przez niezależne jednostki certyfikujące i testujące, a uzyskanie ich zajęło trzy lata. Spółka planuje budowę małych reaktorów wodnociśnieniowych (PWR). Moc jednego modułu to 50 MWe, lecz pojedynczy blok elektrowni tworzy od 4 do nawet 12 modułów, a obiekt może być rozbudowywany, o ile umożliwiają to warunki terenowe.

Oprócz małych reaktorów jądrowych energię produkować mają też duże elektrownie jądrowe, których budowę zapowiedział polski rząd. Koszt wybudowania dwóch takich obiektów wyniesie 184 mld złotych, a ich moc szacowana jest na około 8-11 GWe. Koszt realizacji tej inwestycji jest zatem ogromny, szczególnie w porównaniu do ceny SMR-ów, których budowa wyniesie "zaledwie" 2 mld dolarów.