Tyle dostaniesz za wypadek przy pracy. Eksperci ZUS i Inspekcji Pracy odpowiedzieli na wasze pytania

Na pytania odpowiadali: Dorota Wielkanowska, starszy specjalista z Wydziału Świadczeń Emerytalno-Rentowych oddziału ZUS w Bydgoszczy oraz p.o. nadinspektora pracy Dariusz Lewandowski z Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy.

Miałem wypadek na parkingu zakładowym jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Czy przysługuje mi odszkodowanie?
Zdarzenie, które zaistniało na parkingu zakładowym, nawet przed rozpoczęciem wykonywania czynności służbowych, jeszcze przed podpisaniem np. listy obecności bądź odbicia karty zegarowej, powinno być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy, a nie jako wypadek w drodze z domu do pracy (co ma decydujące znaczenie dla wypłaty jednorazowego odszkodowania) oczywiście przy założeniu, iż pracownik w tym dniu miał świadczyć pracę, a nie np. przyjechał pożyczyć koledze książkę. Na marginesie dodam, iż podobne rozważania dotyczyły wypadków zaistniałych przed rozpoczęciem pracy, np. na schodach budynku. Przyjęto zasadę, iż schody stanowią integralny element budynku i takie zdarzenia również są kwalifikowane jako wypadki przy pracy. Jest to pogląd ugruntowany w doktrynie i orzecznictwie sądowym, a stanowisko ZUS jest z tym poglądem spójne.

Jakie muszą być przesłanki, żeby zdarzenie zakwalifikować jako wypadek przy pracy?
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Określone zdarzenie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy jedynie wówczas, gdy spełnia równocześnie wszystkie warunki podane definicji.

Od czego zależy wysokość jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pracy?
Wysokość jednorazowego odszkodowania jest uzależniona od tego, w jakiej wysokości zostanie ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu dokonuje lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS. Za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie za każdy procent przysługuje 1269 zł. Kwota ta zmienia się co roku i obowiązuje od 1 kwietnia do końca marca następnego roku. Dla przykładu: osoba, u której zostanie stwierdzone 5 proc. uszczerbku na zdrowiu, otrzyma kwotę 6345 zł (5 x 1269 zł).

Idąc na przystanek w drodze do pracy skręciłam kostkę. Przebywam na zwolnieniu lekarskim. Czy można to uznać za wypadek przy pracy? W jakiej wysokości wynagrodzenie mi przysługuje?
Tego rodzaju wypadek powinien być zakwalifikowany jako wypadek w drodze z pracy. Przebywając na zwolnieniu lekarskim ma Pani prawo do wynagrodzenia chorobowego w wysokości 100 proc. wynagrodzenia. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Jakie są przesłanki, by uznać wypadek przy pracy za ciężki?
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Kto sporządza dokumentację wypadkową dla przedsiębiorcy, który uległ wypadkowi przy pracy?
Dla osoby prowadzącej działalność kartę wypadku przy pracy sporządza ZUS zgodnie z miejscem prowadzenia działalności. Na przykład dla osoby zamieszkałej w Bydgoszczy a prowadzącej działalność w Toruniu, będzie to ZUS w Toruniu.

Kto prowadzi postępowanie w związku z wypadkiem mojego pracownika?
Postępowanie prowadzi powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. Jeżeli wypadek był śmiertelny, ciężki lub zbiorowy należy zawiadomić właściwego terytorialnie, ze względu na miejsce zdarzenia, okręgowego inspektora pracy i prokuratora.

Jestem pielęgniarką i zachorowałam na COVID-19. Czy przysługuje mi odszkodowanie?
Po uzyskaniu decyzji o zakwalifikowaniu zachorowania na COVID-19 jako choroby zawodowej przysługują wszystkie świadczenia z tym związane od odszkodowania po rentę z tytułu niezdolności do pracy/rentę rodzinną. Postępowanie w zakresie zgłaszania podejrzenia choroby zawodowej jest bardzo istotną procedurą. W grę wchodzi bowiem zdrowie pracownika, a nawet jego życie. Oprócz pracodawcy zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może dokonać lekarz opiekujący się pracownikiem. Co więcej, zgłoszenia może dokonać także osoba zatrudniona, jeżeli zaobserwowała u siebie objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej.
Szczegółowe informacje można uzyskać w Państwowym Powiatowym Inspektoracie Sanitarnym w Bydgoszczy przy ul. Kościuszki 27.

Podczas regulaminowej przerwy udałam się po śniadanie do sklepu. Potrąciła mnie hulajnoga elektryczna. Szef nie uznał tego zdarzenia jako wypadku przy pracy. Słusznie?
Jeżeli pracownik podczas przerwy od pracy udał się do sklepu w celach prywatnych i wówczas nastąpiło zdarzenie pracodawca nie mógł uznać tego zdarzenia jako wypadku przy pracy. Uznaje się za nie wypadki zaistniałe w drodze lub z pracy w celu wykonywania obowiązków służbowych.

Czy prawo do odszkodowania za wypadek przy pracy przedawnia się?
Nie przedawnia się. O odszkodowanie wniosek można złożyć 2 lub nawet 5 lat i więcej po wypadku. Ważne, aby wniosek złożyć po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.

Co należy zrobić, by zapobiec wypadkom w firmie? Jak eliminować zagrożenia?
Jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, np. poprzez zapewnienie odzieży ochronnej i roboczej oraz odpowiednich środków ochrony zbiorowej i indywidualnej. Pracodawca ma również obowiązek zadbać o bezpieczeństwo swoich pracowników poprzez wprowadzenie wyraźnego regulaminu BHP i zasad bezpieczeństwa pracy na danych stanowiskach. Każdy pracownik, który jest zatrudniany, powinien zostać odpowiednio przeszkolony ze swoich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i technik pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest eliminacja i minimalizowanie zagrożeń czynników szkodliwych, prawidłowo dopasowane oświetlenie pomieszczeń, wszelkiego rodzaju oznaczenia, tabliczki.

Czy tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy przysługuje jakieś świadczenie z ZUS-u?
Osoba, która uległa wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy może liczyć na 100 proc. zasiłku chorobowego, o ile podlega ubezpieczeniu wypadkowemu. Jeśli choroba się wydłuża, to może skorzystać ze świadczenia rehabilitacyjnego przysługującego maksymalnie przez 12 miesięcy. Ono również jest wyższe niż zazwyczaj i wynosi też 100 proc. podstawy wymiaru. Ubezpieczony może również ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę szkoleniową. Za wypadek w drodze do pracy i z pracy nie będzie natomiast przysługiwać jednorazowe odszkodowanie.