Umowa o pracę. Jakie są rodzaje umów o pracę. Różnica pomiędzy umową na czas określony i nieokreślony. Co zmienia aneks do umowy o pracę?

Małgorzata Stempinska
Małgorzata Stempinska
Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie, na warunkach ustalonych wcześniej przez obie strony.
Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie, na warunkach ustalonych wcześniej przez obie strony. Aymanejed / pixabay.com
Z umową o pracę mamy do czynienia wtedy, gdy został nawiązany stosunek pracy. Umowa powinna być zawarta na piśmie. Kodeks pracy przewiduje trzy rodzaje umów o pracę: na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony.

Umowa o pracę stanowi podstawową formę nawiązania stosunku pracy. Oznacza to, że pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Natomiast pracodawca potwierdza, że będzie mu płacił za tę pracę.

Co do zasady, umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie. Pracownik powinien ją otrzymać jeszcze przed dopuszczeniem go do wykonywania obowiązków.

- Jeżeli umowa nie została zawarta w formie pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Grozi za to kara grzywny - mówi Waldemar Adametz z Państwowej Inspekcji Pracy.

Umowa o pracę - co się musi w niej znaleźć

Prawidłowo przygotowana umowa o pracę powinna określać:

  • strony umowy - nazwę pracodawcy i osoby go reprezentującej, imię i nazwisko pracownika,
  • rodzaj umowy (np. umowa na czas określony, umowa na czas nieokreślony),
  • datę jej zawarcia.

Ponadto w umowie o pracę powinny zostać zapisane warunki pracy i płacy, a w szczególności:

  1. rodzaj pracy, tj. określenie zawodu pracownika, funkcji, jaką będzie pełnił, stanowiska pracy bądź czynności, jakie miałby wykonywać,
  2. miejsce wykonywania pracy,
  3. wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
  4. wymiar czasu (np. 1/4 etatu, 1/2 etatu, pełen etat),
  5. termin rozpoczęcia pracy.
Ogłoszenia o pracę, w których brakuje informacji na temat zakresu obowiązków i samego pracodawcy, mogą okazać się pułapką. W internecie nietrudno znaleźć historie pracowników, którzy mieli dużo zarabiać, ale zostali oszukani. Wysokie zarobki oznaczały pracę od zmierzchu do świtu, a szybki zysk… niemiłe doświadczenia za granicą. Zobacz, na co warto zwrócić uwagę, przeglądając ogłoszenia o pracę.

10 rzeczy, po których rozpoznasz fałszywe ogłoszenie o pracę

W umowie o pracę strony mogą zawrzeć także inne postanowienia. Nie powinno w niej jednak zabraknąć wymienionych wyżej elementów.

Jakie są rodzaje umów o pracę

Kodeks pracy wyodrębnia trzy rodzaje umów o pracę: umowę na okres próbny, na czas określony i umowę na czas nieokreślony. Na mocy nowelizacji Kodeksu pracy, która miała miejsce w lutym 2016 roku, zlikwidowane zostały umowy na czas wykonywania określonej pracy oraz zawierane na czas zastępstwa nieobecnego pracownika. W obu przypadkach ich zamiennikami stały się umowy na czas określony.

Umowa o pracę na okres próbny

Umowa na okres próbny stanowi w praktyce pierwszy rodzaj umowy o pracę, którą pracodawca zawiera z pracownikiem. Stosuje się ją w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości zatrudnienia go na danym stanowisku. Taka umowa trwa maksymalnie 3 miesiące. Stosunek pracy nawiązuje się z dniem wskazanym w umowie, a jeśli takiego terminu nie podano - z dniem podpisania umowy. Co do zasady, umowa na okres próbny zawierana jest z tym samym pracownikiem tylko raz.

Kodeks pracy przewiduje ponowne zawarcie umowy na czas próbny z tym samym pracownikiem, ale tylko w dwóch określonych przypadkach:

  1. jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy,
  2. po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy. W tym przypadku dopuszczalne jest ponowne zawarcie umowy na okres próbny, ale tylko jeden raz.

Umowa o pracę na czas nieokreślony

Podstawowym rodzajem umowy o pracę jest umowa zawarta na czas nieokreślony. Jak sama nazwa wskazuje, nie zawiera ona z góry uzgodnionego przez strony terminu zakończenia pracy. Ponieważ jest umową bezterminową, gwarantuje stabilność zatrudnienia i najpełniej chroni pracownika przed rozwiązaniem stosunku pracy. Może ono nastąpić tylko w wyniku oświadczeń woli każdej ze stron.

Warto przeczytać:

Umowa o pracę na czas nieokreślony może też wygasnąć. Stanie się tak np. w przypadku śmierci pracownika, śmierci pracodawcy, który jest właścicielem zakładu pracy albo po upływie trzymiesięcznej nieobecności w pracy pracownika z powodu tymczasowego aresztowania.

Umowa o pracę na czas określony

Umowa na czas określony należy do najpopularniejszych umów terminowych. Charakterystyczną cechą umowy o pracę na czas określony jest to, że zostaje ona zawarta na pewien z góry oznaczony przez strony okres. Maksymalny okres zatrudnienia na podstawie umowy lub umów na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.

W przypadku jeśli pracownik wykonuje pracę na podstawie umowy lub umów na czas określony przez okres dłuższy niż 33 miesiące lub liczba zawartych umów jest większa niż trzy, to odpowiednio od dnia następującego po upływie tego okresu lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony uważa się, że pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Powyższych limitów nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:

  • w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
  • w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
  • w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
  • w przypadku, gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

W tym ostatnim przypadku pracodawca ma obowiązek zawiadomić, w formie pisemnej lub elektronicznej, właściwego okręgowego inspektora pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia podpisania umowy o zawarciu umowy obiektywnie uzasadnionej ze wskazaniem przyczyn jej zawarcia.

Warto przeczytać:

Uwaga! Do limitu umów terminowych nie wlicza się okresu przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu.

Różnica pomiędzy umową na czas określony a umową na czas nieokreślony

Podstawowa różnica między umową o pracę na czas określony a na czas nieokreślony polega na określeniu czasu ich trwania. W przypadku umowy na czas określony najczęściej wskazuje się datę z nastaniem której umowa ulega rozwiązaniu. Umowa na czas nieokreślony takiej daty nie zawiera. Upływ terminu, na który była zawarta umowa na czas określony, oznacza, że umowa automatycznie rozwiązuje się określonego dnia. Żadna ze stron nie musi dodatkowo nic robić. Pracownik w takim przypadku nie ma możliwości odwołania się do sądu.

Pracodawcy mają poważne trudności ze znalezieniem pracowników - wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie Otto Work Force. Z osób chętnych do pracy trudno jest wyłonić kandydatów, którzy posiadaliby kompetencje potrzebne na danym stanowisku. Co ciekawe, na największe problemy z rekrutacją skarżą się duże przedsiębiorstwa. Zobacz, które kompetencje pracodawcy cenią najwyżej.

8 kompetencji, które najbardziej przydają się w pracy. Spraw...

Kolejną różnicą między umową o pracę na czas określony a umową o pracę na czas nieokreślony jest wymóg pisemnego uzasadniania przyczyn wypowiedzenia. Zgodnie z Kodeksem pracy, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

- W przypadku wypowiadania umowy o pracę zawartej na czas określony pracodawca nie ma obowiązku wskazywania przyczyn uzasadniających wypowiedzenie - mówi Waldemar Adametz.

Następna różnica między tymi dwoma rodzajami umów o pracę pojawia się w przypadku roszczeń przysługujących pracownikowi. W przypadku niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Natomiast przy umowach o pracę na czas nieokreślony pracownik może domagać się również przywrócenia do pracy lub uznania bezskuteczności wypowiedzenia.

Wyjątek od tej zasady określa jedynie art. 50 § 5 Kodeksu pracy, kiedy to przywrócenia do pracy może żądać:

  • pracownica w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
  • pracownik-ojciec wychowujący dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
  • pracownik w okresie korzystania z ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych.

Warto przeczytać:

Aneks do umowy o pracę

Prawo pracy nie definiuje pojęcia "aneks do umowy o pracę", choć w praktyce pracodawcy bardzo często stosują taką możliwość. Aneks to dodatkowy dokument zmieniający warunki umowy o pracę na mocy zgodnej woli stron. Musi być sporządzony na piśmie.

W przypadku aneksu do umowy o pracę to strony ustalają termin wejścia w życie wprowadzanych zmian - nie muszą one czekać na upływ okresów wypowiedzenia. Co ważne, strony umowy mogą w ten sposób wprowadzić modyfikacje bezterminowe, jak i obowiązujące przez ściśle określony czas. Aneksem można zmieniać praktycznie wszystkie warunki zawartej umowy o pracę. Modyfikacje w takim wypadku mogą dotyczyć:

  • wynagrodzenia,
  • wymiaru czasu pracy,
  • stanowiska pracy.

Uwaga! Z chwilą podpisania aneksu staje się on integralną częścią umowy o pracę.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu