Przygotowania do budowy elektrowni jądrowej w Polsce
Polska intensyfikuje swoje działania w kierunku budowy pierwszej elektrowni atomowej, co potwierdza najnowszy raport przygotowany przez kancelarię Baker McKenzie oraz Polityka Insight. W ciągu ostatnich dwóch lat kraj poczynił znaczące postępy w obszarach regulacyjnym, społecznym i politycznym, choć wciąż istnieją obszary wymagające dalszych działań. Szczególnie istotne jest przyspieszenie przygotowań technologicznych, inwestycyjnych i systemowych, zwłaszcza w kontekście pozyskiwania wykwalifikowanej kadry.
Raport przedstawia Indeks Gotowości Atomowej, który ocenia Polskę na 58 proc. gotowości do rozpoczęcia budowy pierwszej wielkoskalowej elektrowni jądrowej EJ1. Najwyżej oceniono aspekt polityczny, który uzyskał 9 na 10 punktów, podczas gdy obszary regulacyjny i społeczny otrzymały po 8 punktów. Najniższą ocenę, 3 punkty, przyznano obszarowi technologicznemu, a kwestie inwestycyjne i systemowe uzyskały po 4 punkty.
Regulacje i polityka
Polskie regulacje prawne odgrywają kluczową rolę w zmniejszaniu ryzyka związanego z budową i eksploatacją elektrowni atomowych.
– Polskie regulacje zmniejszają ogólny poziom ryzyka związany z budową i eksploatacją elektrowni atomowych, co ma duże znaczenie z punktu widzenia planowania i pozyskiwania finansowania dla tych projektów – komentuje Agnieszka Skorupińska, partnerka kierująca zespołem zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej w Baker McKenzie w Warszawie.
Przepisy te są zgodne z międzynarodowymi i europejskimi standardami bezpieczeństwa oraz ochrony radiologicznej. Dzięki konsensusowi politycznemu, który panuje wśród decydentów, Polska jest w stanie sprawnie przyjmować i wdrażać odpowiednie regulacje prawne. Kolejne rządy popierają powstanie elektrowni jądrowej, co stanowi istotną część strategii rozwojowych kraju.
Wyzwania technologiczne i Iinwestycyjne
Mimo wysokiego poziomu gotowości w obszarach regulacyjnym i politycznym, Polska musi zmierzyć się z wyzwaniami technologicznymi i inwestycyjnymi.
– Ważne jest jednoznaczne określenie w aktualnych dokumentach strategicznych roli i miejsca energii jądrowej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym oraz ewentualnie w innych sektorach, np. w ciepłownictwie. Atomowe ambicje Polski muszą być skorelowane z potrzebami i możliwościami gospodarki – ocenia Dominik Brodacki, starszy analityk ds. energetycznych w Polityce Insight.
Podpisanie kontraktu na kompleksową budowę reaktorów w formule EPC (Engineering, Procurement, Construction) może się opóźnić do 2028 lub 2029 roku. Dłuższy termin należy również założyć dla uzyskania zgody Komisji Europejskiej na udzielenie pomocy publicznej w związku z inwestycją.
Społeczne poparcie dla energetyki jądrowej
Czynnik społeczny nie stanowi przeszkody w rozpoczęciu budowy elektrowni jądrowej w Polsce. Wysokie poparcie społeczne jest wynikiem wydarzeń ostatnich lat, takich jak inwazja Rosji na Ukrainę, które podkreśliły potrzebę niezależności energetycznej kraju.
– Zmiana w postrzeganiu energetyki jądrowej jest też widoczna w kontekście transakcyjnym. Kilka lat temu inwestorzy instytucjonalni nie uważali tego sektora za atrakcyjny, obawiając się wysokiej zależności od regulatora, długiego horyzontu inwestycyjnego, ograniczonych możliwości wyjścia z inwestycji oraz ryzyka zmiany klasyfikacji atomu jako zrównoważonego źródła energii – podkreśla Weronika Achramowicz, partner zarządzająca oraz współkierująca praktyką transakcyjną w Baker McKenzie w Warszawie.
Jednakże, konieczne jest monitorowanie nastrojów społecznych, zwłaszcza zjawiska NIMBY (Not In My Back Yard), które wskazuje na spadek poparcia dla budowy elektrowni w jej bezpośrednim sąsiedztwie.
Kadry i infrastruktura
Niedobór wykwalifikowanych kadr jest główną barierą systemową utrudniającą budowę elektrowni jądrowych w Polsce. Spółka Polska Elektrownia Jądrowa (PEJ) zawarła porozumienia z uczelniami wyższymi, co ma na celu zasilenie zespołów elektrowni i administracji publicznej absolwentami tych uczelni.
– Uruchomienie elektrowni jądrowej poprzedzić musi wynegocjowanie i zawarcie umowy na dostawy paliwa jądrowego. W UE następuje to zwykle za pośrednictwem Agencji Dostaw Euratomu, ale same negocjacje prowadzą państwa członkowskie – twierdzi Skorupińska.
Kluczowe dla powodzenia inwestycji będzie także stworzenie rozbudowanej infrastruktury towarzyszącej, w tym konstrukcji morskiej do rozładunku MOLF (Marine Off-Loading Facility) oraz wyprowadzenia mocy.
Podsumowując, Polska jest na dobrej drodze do realizacji swoich atomowych ambicji, jednakże musi jeszcze pokonać liczne wyzwania, szczególnie w obszarach technologicznych i inwestycyjnych. Wysokie poparcie społeczne oraz konsensus polityczny stanowią solidną podstawę dla dalszych działań, ale kluczowe będzie skuteczne zarządzanie ryzykiem oraz zapewnienie odpowiednich kadr i infrastruktury. Elektrownia EJ1, z trzema reaktorami w technologii AP1000, ma być krokiem milowym w polskiej transformacji energetycznej, przyczyniając się do zwiększenia niezależności energetycznej kraju.
