Spis treści
Dochody z ETS w całości na klimat
Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o handlu emisjami gazów cieplarnianych, państwa członkowskie UE będą zobowiązane przeznaczyć 100 proc. dochodów z aukcji uprawnień do emisji CO₂ na działania wspierające transformację energetyczną i ochronę klimatu. Dotychczas dyrektywa ETS narzucała próg minimum 50 proc. Projekt wdraża zmiany wynikające z nowelizacji dyrektywy ETS z 2023 roku, będącej częścią pakietu Fit for 55.
Rozszerzono katalog celów, na które będą mogły trafić środki. Znajdują się wśród nich m.in.:
rozwój OZE,
modernizacja sieci przesyłowych,
walka z wylesianiem,
wychwyt i magazynowanie CO₂,
elektryfikacja transportu,
paliwa alternatywne (w tym wodór i amoniak z OZE),
poprawa efektywności energetycznej budynków i ciepłowni,
wsparcie gospodarstw domowych.
Mechanizmy wsparcia i nowe obowiązki
Projekt przewiduje również nowe zasady przydzielania bezpłatnych uprawnień do emisji w latach 2026–2030. Zmiany dotkną m.in. instalacji, które nie wdrożą systemów zarządzania energią lub nie zrealizują zaleceń z audytów energetycznych – ich pula bezpłatnych uprawnień zostanie pomniejszona o 20 proc. Podobny mechanizm przewidziano dla wysokoemisyjnych zakładów, które nie przedstawią Planów Neutralności Klimatycznej.
Z kolei instalacje spalające zrównoważoną biomasę mogą zostać całkowicie wyłączone z systemu ETS, o ile ponad 95 proc. ich emisji pochodzić będzie właśnie z biomasy.
Ciepłownictwo z dodatkowym wsparciem
Ważną zmianą będzie nowa pula bezpłatnych uprawnień dla ciepłownictwa – nawet o 30 proc. więcej dla instalacji, które sporządzą i będą realizować Plan Neutralności Klimatycznej. Oszczędności mają być przeznaczone na inwestycje w zieloną transformację, a przychody z tych działań będą uwzględniane w taryfach na ciepło.
Zmiany w lotnictwie i żegludze
Zgodnie z projektem, system aukcyjny stopniowo zastąpi przydział bezpłatnych uprawnień dla lotnictwa, co ma wyeliminować dotychczasową przewagę operatorów z dużymi emisjami historycznymi. Rozwiązanie to było postulowane przez polskich przewoźników, których rozwój ograniczał dotychczasowy system. Przewidziano jednak specjalną pulę 20 mln bezpłatnych uprawnień dla linii wykorzystujących tzw. kwalifikujące się paliwa lotnicze.
Do systemu EU ETS zostanie także włączony transport morski. Firmy żeglugowe będą musiały rozliczać emisje zgodnie z nowymi zasadami, choć dyrektywa przewiduje częściowe zwolnienia – np. w przypadku rejsów między portami EOG a krajami trzecimi, umarzana będzie połowa uprawnień, a przy rejsach wewnątrz EOG – całość.
Źródło: PAP
