Jesteś świadkiem nierozliczanego wynajmu lub samowoli budowlanej? Złóż donos! Oto instytucje, które potraktują go poważnie

Urząd Skarbowy jest jedną z niewielu instytucji publicznych, która reaguje na większość otrzymanych donosów – w tym anonimowych. Możesz zatem podpisać swoją skargę, użyć fałszywych danych lub całkowicie je pominąć. Prawdopodobnie to sprawia, że donosicielstwo skarbowe ma się w Polsce całkiem nieźle, a to przekłada się także na ilość samych kontroli US.

W 2023 roku już obserwujemy 10-procentowy wzrost liczby kontroli skarbowych w stosunku do ubiegłego roku. W porażającej większości, bo aż w 97 procentach, kończą się one wykazaniem nieprawidłowości. Najczęściej kontrole obserwowane były póki co w województwach mazowieckim, małopolskim i dolnośląskim. W całym ubiegłym roku wartość nieprawidłowości przekroczyła już 3 mld zł.

Każda kontrola podatkowa poprzedzona będzie zawiadomieniem, które dana osoba lub firma otrzyma od 7 do 30 dni przed samą kontrolą i może dotyczyć nawet pięciu lat wstecz. Czego najczęściej dotyczą kontrole skarbówki? Przede wszystkim dotyczą one nieopodatkowanych dochodów z najmu, niewydawania paragonów i nieewidencjonowanych przychodów z działalności gospodarczej. W związku z rozwojem sprzedaży w internecie coraz częstsze są także kontrole nieopodatkowanych sprzedaży na platformach aukcyjnych i zasadności prowadzenia działalności nierejestrowanej.

– Moim zdaniem kontroli jest dużo i należy domniemywać, że wzrost ich liczby ma związek z funkcjonowaniem m.in. kas online, rozbudową systemu STIR czy obowiązkiem składania plików JPK oraz automatycznym przetwarzaniem danych z tych systemów. Organy bez trudu i bardzo szybko zauważają nawet drobne nieprawidłowości, jak np. kilkudniowe opóźnienie w zapłacie podatku czy omyłkowe niewykazanie faktury w rejestrze sprzedaży bądź zakupu – mówi Marek Niczyporuk, doradca podatkowy z Kancelarii Ars AEQUI.

Inspektorat Nadzoru Budowlanego to instytucja, która dosyć często interweniuje na podstawie samych donosów obywatelskich. W gruncie rzeczy są to często łatwe do weryfikacji zawiadomienia. Ale czy na pewno? O samowoli budowlanej mówimy m.in. gdy:

• rozpoczęto prace budowlane przed otrzymaniem pisma urzędowego,
• wzniesiono obiekt budowlany z naruszeniem prawa budowlanego,
• postawiono budynek w niewłaściwym miejscu działki,
• jakikolwiek element nowego budynku prowadzi do powstania szkody po stronie sąsiada.

Może tu zatem chodzić o źle umiejscowiony komin, niewłaściwą odległość od granicy działki, która wynosi minimum 3 metry dla ścian bez okien i minimum 4 metry dla ścian z oknami. Jeżeli zastanawiasz się, jak zgłosić samowolę budowlaną, z pewnością najpierw upewnij się, że faktycznie do niej dochodzi. Potem wystarczy już tylko rozpisanie donosu.

Warto jednak pamiętać, że donos do Nadzoru Budowlanego powinien być podpisany. Inspektorat nie ujawni naszych danych, ale w praktyce nie może podjąć żadnych działań w przypadku donosu anonimowego.

To kolejna z instytucji, która nie ma uprawnień, aby interweniować na podstawie anonimowego donosu. Każda skarga powinna zawierać imię, nazwisko i adres osoby składającej. Z drugiej strony pracodawca ma prawo wglądu do protokołu przesłuchania pracownika, który doniósł do PIP i choć urząd ma obowiązek zadbać, aby nie doszło do ujawnienia jego danych osobowych, nie można tego wykluczyć.

Inspekcja Pracy może interweniować w wielu przypadkach, np. w celu:

• ustalenia stosunku pracy,
• wypłaty wynagrodzenia,
• usunięcia uchybień BHP,
• kontroli przestrzegania okresu wypowiedzenia,
• kontroli wykorzystania urlopów,
• kontroli zatrudniania osób z niepełnosprawnościami i młodocianych,
• kontroli opłacania składek na Fundusz Pracy.

Trzeba jednak podkreślić, że określenie zasadności rozwiązania umowy o pracę lub przyczyn wypowiedzenia nie leży w kompetencjach PIP. Takiej oceny musi dokonać sąd.