Umowy na czas określony były i są bardzo chętnie stosowane przez pracodawców. Powód jest oczywisty - umowa na czas określony wygasa samoczynnie wraz z datą w niej określoną.
Umowy terminowe mają jednak i swoją ciemną stronę. Część pracodawców nadużywała tego rodzaju porozumień i przedłużenie umowy o pracę stosowała bardzo często, oferując krótkie okresy zatrudnienia (co powodowało, że część osób nie mogła starać się o kredyt hipoteczny, bo nie miała stabilności zatrudnienia i osiąganych dochodów). Bywało i tak, że umowę na czas określony podpisywano nawet na 8-10 lat, ale w każdej chwili można ja było zerwać.
Z ostatniej chwili:
Aby przeciwdziałać takim patologicznym sytuacjom jeszcze w 2016 zmieniono zapisy Kodeksu pracy, dzięki czemu interesy pracowników są obecnie lepiej chronione. Jednocześnie pracodawcy dalej mogą korzystać z przepisów o zatrudnianiu na pracy na czas określony, ale w rozsądnych limitach. Co to oznacza?
Tylko trzy umowy na czas określony
Obecnie pracodawca może zaproponować pracownikowi maksymalnie trzy umowy terminowe, które łącznie nie mogą przekroczyć 33 miesięcy (do limitu nie wlicza się pracy na okres próbny, która może trwać maksymalnie 3 miesiące) więc pracownik może być zatrudniony u tego samego pracodawcy na umowie na czas określony maksymalnie trzy lata.
Gwarantuje to pracownikowi Kodeks pracy, który w paragrafie 25 mówi, że „okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech”.
Wystarczy, że okres zatrudnienia zostanie w umowie czasowej rozciągnięty powyżej 33 miesięcy albo pracownikowi zostanie przedstawiona do podpisania czwarta umowa, by zatrudnienie na czas określony przekształciło się automatycznie w pracę na umowę na czas nieokreślony ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Warto zauważyć, że przepisów tych nie stosuje się m. in. wtedy, gdy umowa na czas określony dotyczy zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Podobnie jest z umowami zawartymi na czas określony w celu wykonywania pracy przez okres kadencji i w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym.
Jednak przy założeniu, że pracownik w jednej firmie podpisze trzy umowy na czas określony i czwartą na czas nieokreślony (o ile trzecia umowa sama nie przeistoczy się w umowę na czas nieokreślony) przynajmniej dwukrotnie stanie przed koniecznością przedłużenia umowy o pracę.
Kiedy złożyć podanie o przedłużenie umowy o pracę?
Z inicjatywą przedłużenia umowy o pracę powinien występować pracodawca, jeśli tego nie zrobi, a pracownik chce wiedzieć „na czym stoi” bo ma na przykład ciekawą propozycję innego zatrudnienia, które mógłby podjąć – może sam wyjść z inicjatywą przedłużenia umowy. Kiedy najlepiej to zrobić?
Z pomocą przychodzi okres wypowiedzenia zależny od długości zatrudnienia. I tak w przypadku zatrudnienia poniżej pół roku okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie, a w przypadku zatrudnienia powyżej pół roku wynosi miesiąc. Osoby zatrudnione powyżej trzech lat w danej firmie mają okres wypowiedzenia wynoszący trzy miesiące.
Gdy do tego czasu (czyli odpowiednio dwóch tygodni, miesiąca i trzech miesięcy) pracodawca nie wykona żadnego kroku w kierunku przedłużenia umowy warto by ten krok wykonał sam pracownik. Przede wszystkim - jeśli dowie się, że pracodawca nie zamierza kontynuować współpracy będzie miał więcej czasu na poszukiwanie zatrudnienia. Jeśli z kolei pracodawca potwierdzi wolę współpracy, pracownik będzie mógł spokojniej planować zawodową przyszłość.
W sytuacji niedoborów na rynku pracy pracodawcy coraz rzadziej korzystają – nie licząc zatrudnienia na okres próbny – z umów na czas określony. Oczekiwania pracowników, którzy mają wybór między ofertami kilku pracodawców są oczywiste – jednym z nich jest umowa na czas nieokreślony. Taki rodzaj współpracy gwarantuje stabilizację zatrudnienia i sprawia, że trudniej pracodawcy zmienić zapisy umowy na niekorzyść pracownika.
Warto przeczytać:
Jeśli pracownikowi proponowana jest umowa na czas określony, a pracodawca jest zadowolony z rezultatów działań pracownika to nie będzie czekać na koniec obowiązującej umowy – zwykle zaproponuje szybko kolejną, najczęściej na czas nieokreślony. Jeśli tego nie zrobi z odpowiednim wyprzedzeniem pracownik może uznać, że lepiej poszukać pracodawcy, który szybciej zagwarantuje odpowiednią umowę i nie będzie miał wątpliwości, że chce związać się z nim na dłużej.
Przedłużenie umowy o pracę wraz z podwyżką
Samo napisanie podania o przedłużenie umowy nie powinno nastręczać specjalnych trudności. Pismo powinno mieć charakter formalny i trafić do ręki pracodawcy (lub działu personalnego - w zależności od wielkości firmy). Poza danymi osobowymi, datą i miejscowością, w treści należy zawrzeć informacje o dacie zatrudnienia i wygaśnięcia umowy wraz z informacją o zajmowanym stanowisku.
Podobnie jak przy składaniu podania o pracę warto wspomnieć o swoich osiągnięciach (w tym wypadku - już u pracodawcy), a także wspomnieć o zadowoleniu z wykonywanej pracy i zaznaczyć, że chciałoby się ją kontynuować. Osoby, które są pewne swoich wyników w pracy i wiążą z pracodawcą swoją przyszłość, mogą pismo z podaniem o przedłużenie umowy o pracę połączyć od razu z pismem z wnioskiem o podwyżkę.
Milczące przedłużenie umowy o pracę
W pewnych, specyficznych okolicznościach przedłużenie umowy o pracę może nastąpić niejako automatycznie. Będzie to tak zwane milczące przedłużenie umowy o pracę. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy pracodawca będzie zlecał zadania do wykonania pracownikowi po wygaśnięciu jego terminowej umowy o pracę.
Jeśli pracownik przyjdzie do pracy, a przełożeni dopuszczą go do wykonywania zadań służbowych dojdzie do dorozumianego zawarcia umowy o pracę. Jeśli będzie to czwarta umowa, powinna być to już umowa na czas nieokreślony.
Tyle, że zarówno pracownikowi jak i pracodawcy powinno zależeć na jak najszybszym pisemnym uregulowaniu takiego zatrudnienia, bo nie wiadomo do końca, jaki rodzaj umowy jest obowiązujący i jakie zadanie ma wykonywać pracownik na podstawie takiej dorozumianej umowy.